مجری طرح کاوشگر «پژوهش» با بیان این که کار بر روی کاوشگر از اواخر بهار امسال آغاز شده و پس از حدود شش، هفت ماه فعالیت پژوهشکده سامانه های فضانوردی به نتیجه رسیده است، اظهار داشت: ساخت کاوشگر «پژوهش» در حدود پنج میلیارد تومان هزینه برده و ساخت حامل نیز در قالب طرح جداگانهای در سازمان هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح پیگیری شده که هزینه تولید آن را میتوان براساس استانداردهای موجود برآورد کرد.
دکتر محمد ابراهیمی، رییس پژوهشکده سامانههای فضانوردی سازمان فضایی ایران و مجری طرح کاوشگرهای زیستی پیشگام و پژوهش طی گفتوگویی در تشریح جزئیات برنامه های پرتاب کاوشگرهای فضایی ایران در پاسخ به سوالی درباره دلیل انتخاب میمون به عنوان تنها سرنشین کاوشگرهای سازمان فضایی ایران گفت: اگر درباره برنامه فضایی کشورمان حضور ذهن داشته باشیم میدانیم که مطالعات زیست فضایی از سال ۸۸ و با اعزام موجودات زنده کوچک و تعدادی از ردههای سلولی شروع شد. هماکنون این تحقیقات در شاخههای متعددی در حال جریان است و برای انجام مطالعات بنیادی، بیشترین تمرکز روی ارگانها و اجزای ریزتری مانند سلولهاست.
موش، کرم، لاک پشت و میمون، نخستین مسافران فضایی ایران
وی خاطرنشان کرد: در اولین تجربه ارسال محموله زیستی کشور به فضا از موجوداتی مانند موش، به دلیل شباهت ژنتیکی به انسان و کرم خاکی، به دلیل مقاومت بالا در شرایط کمبود اکسیژن استفاده شد. موجود دیگری که با این محموله همراه شد لاکپشت بود که امکان بررسی مقاومت موجود زنده در برابر ضربه و ارتعاشات ناشی از پرتاب را فراهم میکرد. بدینترتیب در یک قالب کوچک تلاش شد تا تعدادی از عوامل مرتبط با حضور موجود زنده در فضا مورد ارزیابی قرار گیرد. با این وجود، هنگامیکه موضوع قابل توجهی مانند حضور انسان در فضا مطرح میشود لازم است موجودی با پیچیدگیهای ژنتیکی و فیزیولوژیکی نزدیک به انسان را بررسی کنیم که بتواند ویژگیهای اصلی رفتار حیات در فضا را در اختیار ما قرار دهد.
ابراهیمی تصریح کرد: در میان موجودات در دسترس، میمونها هم از نظر ژنتیکی و فیزیولوژیکی و هم نوع استقرار، نشستن و ساختار ستون فقرات شباهت زیادی به انسان دارند. در مطالعات مشابهی که در سطح دنیا به انجام رسیده است هم با آنکه کشورهای شرقی از سگها استفاده کردهاند که تا حد مطلوبی به شرایط سخت مقاومند، در غرب بیشتر از میمونها استفاده شده است. ما هم به دلایل علمی ترجیح دادیم با میمونها کار کنیم، گرچه شاید مقاومت سگ در شرایط فضایی خیلی زیاد باشد ولی الان با وجود تجربیات متعددی که از ارسال محمولههای فضایی دنیا در اختیار داریم میدانیم که چگونه باید موجود را در شرایط فضایی حفظ کنیم؛ به همین دلیل مقاومت زیاد در برابر شرایط فضایی معیار چندان مهمی نیست و شباهت به انسان و آموختهها و درسهای حاصل از پرتاب میمون از اهمیت بیشتری برخوردارند.
در این مسیر تا جایی که نتایج تحقیقات سایر گروههای فعال در دنیا منتشر شده و برای ما در دسترس و قابل استفاده است، از آنها بهرهبرداری میکنیم و مواردی هم که یا منتشر نشده و یا ابهامات جدیدی است که میتوانیم روی آن کار کنیم، در دستور بررسی در پرتابهای ما قرار میگیرد.
ملاکهای گزینش میمونهای فضانورد!
رییس پژوهشکده سامانههای فضانوردی سازمان فضایی ایران در پاسخ به این سوال که میمونهایی که تاکنون استفاده شدهاند از چه ویژگیهایی برخوردار بوده اند، اظهار داشت:
میمونهای فضایی عمدتاً گروههای مختلفی را شامل میشوند ولی تا قبل از پرتاب ویژگی چندان متفاوتی نسبت به سایر میمونها ندارند. این موجودات معمولاً از کشورهای شرق آسیا و برای استفاده در تحقیقات دارویی وارد کشور میشوند و تعداد زیادی از آنها در مطالعات پزشکی مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. این فرآیند مدتها قبل از اینکه ما بحث فضا را دنبال کنیم به عنوان یک روند جاری ادامه داشته است. در کشور مراکز استانداردی هستند که این خدمات را ارائه میدهند و با تیمهای تحقیقاتی همکاری دارند. ما هم با یکی از این مجموعهها در ارتباط هستیم.
وی تصریح کرد: در مطالعاتی که ما انجام میدهیم به تدریج با انجام آزمایشهای لازم و همچنین زمینهسازی آموزشهای مورد نیاز، میمون از یک موجود معمولی به یک میمون فضایی تبدیل میشود. منظور از میمون فضایی موجودی است که توانایی تحمل شرایط دشوار فضا را دارد و کاملاً با آن محیط سازگار شده است. گاهی در همان آزمایشهای اولیه نشان داده میشود که بعضی از میمونها با شرایط ویژهای همچون شتاب و ارتعاش و موارد دیگری از این دست سازگار نیستند که کنار گذاشته میشوند و در تحقیقات دیگر مورد استفاده قرار میگیرند و آنهایی که براساس آزمونها، سازگاری خوبی با شرایط فضایی دارند وارد برنامه تربیت فضایی ما میشوند. اینکار تا زمانی ادامه مییابد که برای هر پرواز بتوانیم دو یا سه حیوان را آماده کنیم. در مرحله بعدی تمامی میمونهای تربیت شده به سایت پرتاب منتقل میشوند، دو تا از آنها را به کنار سکوی پرتاب میبریم و آمادهترین آنها به عنوان سرنشین کاوشگر انتخاب خواهد شد. برای پرتاب اخیر هم سه میمون فضایی به نامهای فرگام، که یک میمون نر است و دو میمون ماده به نامهای ترنگ و ترنج تربیت شدهاند.
تفاوتهای کاوشگرهای پژوهش و پیشگام
وی در ادامه درباره تفاوتهای کاوشگرهای پژوهش و پیشگام گفت: کاوشگر پژوهش از نظر ساختار فضاپیما که بخشهای مربوط به پشتیبانی حیات، سامانه خدمات و سیستمهای بازیابی را شامل میشود، کاملاً مشابه با هندسه قبلی است، گرچه در داخل و زیرسامانهها، اصلاحات و بهینهسازیهای متعددی انجام شده است. عمدهترین تفاوت کاوشگر پژوهش با پیشگام در استفاده از حاملی است که حاوی سوخت مایع خواهد بود. در دنیا عمدتاً برای انجام مأموریتهای فضایی سرنشیندار از حاملهای سوخت مایع استفاده میکنند زیرا شتاب، ارتعاش و شرایط محیطی قابل تحملتری را به موجود وارد میکنند. در عین حال ما سعی کردیم در کاوشگر پژوهش جنبههای تحقیقاتی کار را نسبت به پیشگام که اولین سامانه در نوع خود بود و واقعاً پیشگام فعالیتهایی از این دست به شمار میرفت، ارتقا دهیم. این تغییرات عبارتند از بهبود وضعیت دادهبرداری و ثبت شرایط محیطی و حیاتی، اضافه شدن سامانه ثبت علائم آکوستیکی موجود زنده در کل مسیر پروازی، اضافه شدن ضربهگیر مناسب برای کاهش ضربه برخورد محموله به زمین و اصلاح برخی اشکالات جزئی که در مأموریت پیشگام در فضای داخلی کپسول زیستی وجود داشت. نهایتاً نمونه به روزرسانی شدهای با همان هندسه سابق آماده شده است که به یک راکت با قطر بزرگتر و حاوی سوخت مایع وصل میشود و کاوشگر کاملاً متفاوتی را ایجاد میکند که در عملیات پرتاب قرار خواهد گرفت.
هزینه پنج میلیارد تومانی کاوشگر پژوهش
ابراهیمی همچنین در پاسخ به این سوال که برای طراحی، ساخت و آماده سازی کاوشگر پژوهش چه میزان زمان و هزینه صرف شده است، گفت: کار بر روی کاوشگر پژوهش از اواخر بهار امسال آغاز شد و پس از حدود ۶، ۷ ماه کار و فعالیت همکاران ما در پژوهشکده با هزینهای در حدود پنج میلیارد تومان به این مرحله رسیده است. البته ساخت حامل نیز در قالب طرح جداگانهای در سازمان هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح پیگیری شده است و هزینه تولید آن را میتوان براساس استانداردهای موجود برآورد کرد.
تفاوت کاوشگرهای زیستی ایران با نمونه های خارجی
به گزارش ایسنا، وی درباره شاخصههای متمایز کننده کاوشگرهای زیستی ایران با سامانههای مشابه خارجی گفت: از نظر هندسه، نوع طراحی، شکل ظاهری و همچنین اجزای داخلی این کاوشگر هیچ مشابه خارجی دیگری ندارد، یعنی اگر در میان کاوشگرهای پرتاب شده دنیا جستجو شود کاملاً واضح است که هیچ نمونه مشابه دیگری وجود ندارد که چنین مأموریتی را انجام داده باشد. یکی از دلایل این اتفاق هم این است که ما در طراحی و ساخت و تستهای این محموله از مشاور خارجی استفاده نکردهایم و همه فرآیندها با استفاده از دانش فضایی متخصصان داخلی کشور صورت گرفته است.
ابراهیمی تصریح کرد: هندسهای که ما طراحی کردیم اگر چه از شکل سادهای برخوردار است و به صورت یک استوانه به سطح زمین برمیگردد ولی از حداکثر بهینهسازی و پایداری در پرواز، خصوصاً در مرحله بازورود به جو برخوردار است و یک طراحی منحصر به فرد داخلی قلمداد میشود. برای نمونه نوع چیدمان مرکز جرم، بالکهای مجموعه و شکل و هندسه سطح ورودی به جوّ آن با استفاده از تحقیقات داخلی و آزمایشهای تونل باد طراحی شده است.
وی در بیان رمز موفقیت این کاوشگرهای کاملاً ایرانی گفت: مهمترین عامل، خودباوری متخصصان داخل کشور است و اینکه امیدی نداشتند که بتوانند در شرایط موجود همکار خارجی پیدا کنند. به عبارت دیگر چون میدانستیم کسی در این زمینه دست یاری به سوی ما دراز نخواهد کرد امیدی هم به همکاری خارجیها نداشتیم. بنابراین مجبور بودیم خودمان کار کنیم و خودباوری و اعتماد به نفسی که به خاطر سابقه پرتاب کاوشگرهای متعدد در تیم به وجود آمده بود، زمینهساز موفقیت ما شد. از دیگر عوامل تأثیرگذار، حمایتهای جدی مسئولین کشور از برنامههای فضایی بوده است که از سالهای گذشته آغاز شده و هماکنون نیز به صورت جدیتری در حال تداوم است و اگر هر برنامهای در کشور با وقفه روبرو شده است، برنامههای فضایی همچنان با جدیت دنبال میشوند.
آیا نمی توان به جای حیوانات از تجهیزات شبیه ساز استفاده کرد؟
رییس پژوهشکده سامانههای فضانوردی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از موجودات زنده در مطالعات فضایی، ضروری است و آیا نمی توان از رباتها یا حسگرها بدین منظور استفاده کرد، گفت: برخی از فرآیندهای توسعهیی در فناوریهای فضایی با موجودات زنده عجین شده است. این قاعده در همه دنیا وجود دارد و کشور ما هم از آن مستثنی نیست. چنین مطالعاتی عمدتاً در بخشهایی است که نوعی تعامل مابین فیزیولوژی یک موجود زنده با محیط فضا و همچنین کپسول زیستی وجود دارد. با وجود آنکه این گونه آزمایشها از سابقه طولانی مدتی در دنیا برخوردارند هنوز هم در کشورهای صاحب فناوری، برای توسعه فناوریهای جدید از موجودات زنده استفاده میشود. برای نمونه دارویی که قرار است در ایستگاه فضایی مورد استفاده قرار گیرد ابتدا روی موشهایی که در آزمایشگاههای شبیهساز شرایط فضایی در سطح زمین قرار گرفتهاند، تست میشود. اخیراً یک فضاپیمای روسی به فضا پرتاب شد که تعداد زیادی از موجودات زنده کوچک را برای انجام تحقیقات فضایی با خود حمل میکرد.
وی تاکید کرد: هدف از اولین مأموریتهایی که در دنیا با حضور موجودات زنده در فضا انجام شدند پاسخگویی به یک سری سوالات ابتدایی بود، برای مثال این که آیا این موجودات در شرایط فضا زنده میمانند و یا اینکه آیا توانایی بینایی یا شنوایی خود را از دست خواهند داد؟ با پیشرفت این تحقیقات، سوالاتی که مطرح میشوند هم پیچیدهتر شدهاند و تحقیقات زیست فضایی به یک جریان مداوم در اینگونه فعالیتها تبدیل شده است. رویکرد ما هم در انجام این مطالعات، تکرار فعالیتهایی که در سطح دنیا حل شده قلمداد میشوند نیست بلکه هدف یافتن پاسخهای مناسب برای سؤالاتی است که در سالهای اخیر در این حوزه از دانش بشری مطرح شده است. در این راستا تلاش میکنیم، در همان مسیر تکاملی که در سطح دنیا اثبات شده است گام برداریم. البته در صورتیکه برای دستیابی به دستاوردهای کشورهای صاحب فناوری با محدودیتهایی مواجه باشیم، ناچاریم با تکرار تجربیات دیگران به دادههای مورد نیاز خود دست یابیم. از سوی دیگر، حداکثر تلاش ما بر این است که در انجام مأموریتهای خود از دانش نوین بهرهمند شویم و تا جایی که نیاز مبرمی به استفاده از موجودات زنده نباشد از جایگزینهایی مانند سامانههای قابل بهرهبرداری در داخل کپسول زیستی و یا شبیهسازها استفاده کنیم. برای مثال، در اولین پرتاب طراحی جدید کاوشگر از عروسکی استفاده شد که همزمان امکان تولید دیاکسید کربن و ضربان قلب را داشت.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: این محموله با موفقیت پرتاب و بازیابی شد. در عین حال انجام برخی از مطالعات فیزیولوژیکی، بدون حضور موجود زنده امکانپذیر نیست. بخش دیگری از مطالعات نیز توسط رباتها و سامانههای مکانیکی و الکتریکی مشابه قابل انجام است که شاخه مفصلی از کارهای فضایی را شامل میشود. در خصوص استفاده از موجودات زنده، اولویت ما در به کارگیری میمونهاست که دلایل آن عنوان شد.
دستاوردهای علمی پرتاب کاوشگرها
مجری طرح کاوشگر پژوهش در پاسخ به این سوال که اجرای چنین مأموریتهایی چه کمکی به ارتقای سطح علمی کشور خواهد کرد، اظهار داشت: انجام پروژههای فضایی قطعاً به توسعه دانش و فناوری منجر خواهد شد. بسیاری از شاخههای پیشرفته علوم هستند که تا زمانیکه در آنها آزمایشی انجام نشود، توسعه علمی قابل توجهی حاصل نخواهد شد. در رشتههایی مانند شیمی و فیزیک، این پدیده خیلی واضح است. یک شیمیدان، مواد را در آزمایشگاه با هم ترکیب میکند و با استفاده از کاتالیزورهای مختلف و در شرایط گوناگون آزمایشهای مورد نظرش را انجام میدهد. در بحث فضایی هم آزمایشگاه ما محمولهای است که مجموعههای مورد آزمایش را به فضا میبرد، و پس از قرارگیری در شرایط مورد نظر آنها را به زمین بازمیگرداند.
نامگذاری طرح کلان طراحی و ساخت کاوشگرها تحت عنوان آزمایشگاه ملی فضایی، به خوبی گویای این واقعیت است. کاوشگرهای حاصل از این طرح در واقع نوعی آزمایشگاه هستند که اولین هدف آنها توسعه علم و فناوری است و همین امر است که بنا بر تأکیدات مقام معظم رهبری به توسعه و افزایش اقتدار کشور منجر خواهد شد. ما با استفاده از آزمایشگاه متحرکی که به فضا ارسال میکنیم در مسیر توسعه علم گام برمیداریم و نتیجه آن توسعه فناوری خواهد بود که در بسیاری از شاخههای دیگر علوم نیز به کمک ما می آید.
ایران در فهرست شش کشور دارای توانمندی ارسال موجود زنده به فضا
رییس پژوهشکده سامانه های فضانوردی همچنین درباره جایگاه ایران در عرصه فضا در سطح جهانی گفت: این سوال را به دو صورت باید جواب داد؛ یک بخش رکوردهای ثبتشده فضایی کشور است که ما را در میان کشورهای تراز اول در این حوزه قرار میدهد. ما در بحث ماهوارهها در زمره ده کشوری هستیم که توانستهایم ماهوارهای را به صورت کاملاً بومی تولید و با توانمندیهای داخلی پرتاب کنیم. در ارسال موجود زنده هم جزو شش کشوری هستیم که توانستهایم در این سطح پیچیدگی موجود زنده را به فضا بفرستیم و سالم برگردانیم.
وی تصریح کرد: البته این بدان معنی نیست که ما از نظر سطح دانشی در این حوزهها از سایر کشورها جلوتر هستیم. اینها رکوردهای ماست که البته ثبت هم شده و خیلی هم باید به آنها بالید و افتخار کرد ولی از نظر زیرساخت، تعداد پرسنل فعال در بخش فضایی، فضاپیماها و خط تولید آنها و ماهوارههای مستقلی که باید در بحثهای سنجش از دور و مخابرات داشته باشیم، با آنکه به شدت در حال کار هستیم، برنامههای فراوانی هم داریم که هنوز انجام ندادهایم. برای نمونه کشور، هنوز ماهواره مستقل مخابراتی یا سنجش از دور ندارد. علیرغم آنکه توانایی تولید ماهوارههای کوچک را به دست آوردهایم ولی هنوز این فناوری به بلوغ کافی برای چنین کاربردهایی نرسیده است.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: در بخش ارسال موجودات زنده، پیشرفتهای بسیار خوبی داشتهایم ولی تا رسیدن به مرحلهای که قادر باشیم در ردیف سه کشور بزرگ صاحب فناوری فضایی، فضانورد را به مدار زمین بفرستیم فاصله زیادی داریم و کار زیادی باید انجام دهیم ولی خوشبختانه تیمها و ساختارهایی شکل گرفته که مشغول فعالیت در همه این زمینهها هستند. هم اکنون در کشور، هم بر روی ماهوارهبرها و ماهوارهها کار میکنیم و هم در زمینه توسعه علوم زیستی. اینها منظومه کاملی از فناوری فضایی را شامل میشوند. به عبارت دیگر در مجموعه سازمان فضایی کشور همه شاخههای علم و فناوری فضایی مورد توجه قرار گرفته است و در کنار هم و به صورت موازی در حال توسعه هستند. یعنی وقتی برسیم به جایی که ماهواره ژئو داریم، انشاءالله به توانایی ارسال فضانورد به مدار هم دست یافتهایم، ماهواره سنجش از دور مناسبی نیز خواهیم داشت و همچنین توانستهایم فضاپیمایی بسازیم که میتواند وزنهای بالایی را تا مدار زمین جابجا کند. همه این فناوریها به صورت گام به گام و در کنار هم در حال رشد هستند، به گونهای که پیش بینی میشود در دهه آینده بتوانیم جایگاه قدرتمند و تثبیتشدهای را در فناوری فضایی در سطح دنیا اشغال کنیم.
منحصر کردن برنامه های فضایی بر تولید ماهواره های ژئو به تاخیر جبران ناپذیری در روند پیشرفتهای فضایی کشور میانجامد
این مدیر فضایی در ادامه درباره ضرورت پرداختن ایران به برنامه پرهزینه اعزام فضانورد به فضا با وجود زمینه های کاربردیتر دیگر گفت: حضور انسان در فضا دو جنبه کلیدی دارد؛ یکی خود مأموریت که میتواند انگیزه و اشتیاق فراوانی در نسل جوان و سایر اقشار مردم ایجاد کند. این هدف، به خودی خود به تعریف پروژههای بزرگ و انسجام تیمها کمک میکند و نهایتاً به توسعه فناوریهای پیچیدهای منجر میشود که در هیچ پروژه دیگر فضایی قابل دستیابی نیست. یعنی ما با تولید ماهوارههای ژئو یا سنجشی به چنین فناوریهایی که در سطح دنیا هم بسیار مورد توجه هستند، نخواهیم رسید. اگر برنامههای ما ایجاب کند که ابتدا آن دست از فناوریها را توسعه دهیم و بعد به سراغ فراهمسازی مقدمات ارسال حیات به فضا برویم با تأخیرغیرقابل جبرانی در این زمینه مواجه خواهیم شد.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: دومین هدف عمده ما این است که در آینده از این فناوری، بهرهبرداریهای دیگری انجام دهیم. یکی از بحثهای مهم در این حوزه، تولید فضاپیماهایی است که میتوانند مسافرین را در کمتر از دو ساعت مابین دوردست ترین نقاط دنیا جابجا کنند. اتفاقی که هماکنون در پروازهای هواپیمایی بیش از 10 ساعت طول میکشد، با چنین رویکردی و با استفاده از پروازهای فضایی در کمتر از دو ساعت انجام میشود و به یک خط تجاری بسیار قابل توجه منجر خواهد شد. اگرچه ورود به این خط تجاری برای کشوری با زیرساختهای ما بسیار دشوار است، ولی این امر به منزله عدم برنامهریزی لازم برای تهیه مقدمات آن نیست.
به دنیا بقبولانیم که یک فضانورد ایرانی هم میتواند با تیم اعزامی به مریخ همراه شود
وی تصریح کرد: تحقیقات زیست فضایی بسیار جدی در دنیا وجود دارد که ما میتوانیم با نشان دادن توانمندیهای خود در ارسال فضانورد به فضا، سایر بازیگرانی را که هماکنون در این عرصه از ما جلوترند متقاعد کنیم که ما هم توانمندی حضور در عرصه این تحقیقات را داریم. برای مثال میتوانیم در ایستگاه فضایی بینالمللی یا در فضاپیمایی که چینیها به طور دائم در مدار زمین دارند حضور داشته باشیم و یا اینکه به دنیا بقبولانیم که یک فضانورد ایرانی هم میتواند با تیم اعزامی به مریخ همراه شود. لازمه اینکه بتوانیم در این صحنههای بزرگ فضایی در دنیا وارد شویم این است که توانمندیهای خود را در این زمینه به اثبات برسانیم.
به گزارش ایسنا، ابراهیمی خاطرنشان کرد: در حال حاضر پیشبینی که از آینده دنیا وجود دارد، دستیابی انسان به امکان اقامت در سایر کرات است. مشابه زمانی که در دنیا یکسری قارههای فاقد سکونت وجود داشت و اولین گروههایی که توانستند آنها را کشف کنند به منافع قابل توجهی دست یافتند، الان هم چنین آیندهای پیشروی بشریت است و احتمالاً کسانی که توانمندتر در این حوزهها باشند میتوانند از منابع معدنی، زیستی و امکان سکونت در کرات دیگر استفاده کند. کشوری که امروز شروع نکند در آینده، سالها عقب خواهد افتاد. نمیشود گفت چون که ماهواره مخابراتی ما راه نیفتاده است از این مطالعات هم غافل شویم، چون در چنین روزی حسرت خواهیم خورد که چرا مدیران سالیان قبل کشور به این فکر نبودند که تحقیقات زیست فضایی را شروع کنند و اقدامات لازم برای تربیت افراد مورد نیاز در این عرصه را انجام دهند.
وی در پایان درباره عمده ترین موانع و چالشهای مأموریت اعزام انسان به فضا گفت: اعزام انسان به فضا نیازمند دو مؤلفه کلی است؛ یکی بودجه و دیگری زیرساختها. بودجهای که ما در نظر گرفتیم، قدم به قدم قابل تخصیص است، یعنی ما انتظار نداریم که یک عدد خارج از قاعده و فراوانی به یکباره به این کار اختصاص یابد، ولی در صورت تداوم پشتیبانی بودجهای مناسب از سوی دولت، رشد کار با روال مناسبی ادامه خواهد یافت. نیازمندی بعدی زیرساختهاست که یک بخش آن نیروی انسانی توانمندی است که باید تربیت شود و هم اکنون هم آغاز شده است و دیگری شامل تجهیزات و امکانات مورد نیازی مانند پایگاهها و ایستگاههای انتقال اطلاعات و غیره است. ما الان در همه این موارد نیاز به کار داریم و اگر توسعه مناسبی در این حوزهها ایجاد نکنیم در دستیابی به هدف نهایی خود با دشواریهای فراوانی مواجه خواهیم شد. با اینحال در شرایط کلی، مانع خاصی که ما نتوانیم این پروژه را انجام دهیم وجود ندارد و در صورت بهکارگیری امکانات مورد نیاز، هم از نظر فناوری و هم دانش، این آمادگی را داریم که قدم به قدم مشکلات را حل کنیم و این مأموریت را به یاری خدا به نتیجه برسانیم.
"بن هاین" یک هنرمند بلژیکی است که این روزها نقاشی های سه بعدی خود را به طرز خاصی می کشد که باعث جلب توجه استادان بزرگ شده است. این هنرمند به گونه ای کار می کند که نمی توان نقاشی های او را با واقعیت تشخیص داد.
این نقاش به تازیگی طرح های متفاوتی کشیده است که نامش را "دوربین در مقابل نقاشی" قرار داده است. در این تصاویر شما می توانید عمق و خلاقیت را مشاهده کنید که با یکدیگر تلفیق شده اند و حالا تصاویر گول زننده ایجاد کرده اند.
شکل این دستگاه به مانند بارکدخوان هایی است که در فروشگاه ها دیده می شود اما با این تفاوت که این دستگاه یک حافظه دارد و صفحه آن توانایی این را دارد تا رنگ ها و مشخصات هر تصویری را به خاطر بسپرد. سپس با زدن یک دکمه این حافظه روی کاغذ پیاده می شود.
این دستگاه می تواند به افرادی کمک کند که می خواهند نامه ها را سریع بایگانی کرده و یک کپی از آن بگیرند. همچنین سرعت کپی برداری و هزینه آن را نیز به شدت کاهش خواهد داد زیرا دیگر نیاز نیست از دستگاه های بسیار بزرگ استفاده کنید. این دستگاه می تواند تا سال 2020 وارد بازار شود.
پهپادها امروزه جایگاه مهمی در مجموعه قدرت نظامی کشورهای مختلف دنیا کسب کرده اند، این وسائل با تکیه بر توان اجرای عملیات در شب و روز در مناطق دور و نزدیک بر ضد اهداف ساکن و متحرک و در تمام شرایط آب و هوایی و امکان پروازهای هدایت شونده از دور و یا تمام خودکار، دستاوردهای نظامی و سیاسی بسیار مهمی را در منازعات نظامی سالهای اخیر بدست آورده اند.
وجود چنین هواپیمایی برای کشور یک حرکت مهم برای ارتقاء توان نیروهای مسلح کشور به شمار می رود چرا که هم در بعد راهکنشی(تاکتیکی) و هم در زمینه فناوری های بکار رفته کرار پنجره های جدیدی را گشوده است.
توانایی حمل تا چهار فروند موشک ضد کشتی کوثر با برد حدود 25 کیلومتر نشان دهنده این است که از همین ابتدا برای کرار مأموریت های دریایی نیز در نظر گرفته شده است. بنابراین با حمل این موشک به فواصل دور توسط کرار، کارایی عملیاتی این موشک افزایش می یابد. نکته دیگری که ازاین خبر اعلام شده بدست می آید این است که تعداد جایگاه های حمل محموله در کرار، 5 عدد است که یکی در زیر بدنه و چهار عدد در زیر بالها است.
پهپاد حماسه در سال حماسه
این پهپاد در همایش در اختتامیه همایش شهدای وزارت دفاع رونمایی شد قادر است اهداف را شناسایی و مراقبت و حمله را با هم انجام دهد.
پهپاد حماسه میتواند به انواع راکتها و موشکها مجهز شود و هم به لحاظ دید راداری و هم دید اپتیکی و مدت ماندگاری در هوا توان جدید ارزشمندی را به صنعت دفاعی کشور میافزاید.
در این میان اما تنها بعضی از این محصولات به خاطر امکانات منحصربهفرد و خاص خودشان در بازار با استقبال مواجه شده و موفق میشوند.
در این میان اما تنها بعضی از این محصولات به خاطر امکانات منحصربهفرد و خاص خودشان در بازار با استقبال مواجه شده و موفق میشوند.
1. متخصصان بافت شناسي . ميزان خطر سلامت : 8. 63 . اين متخصصان معمولا بخش هايي از بافت را با ميكروسكوپ مورد آزمايش قرار مي دهند و شرايط كاري آنها به دليل ارتباط مستقيم با بيماري ها و ويروس ها پرخطر و ناسالم است.
2. دندانپزشكان و دستياران و متخصصان بهداشت دهان و دندان ؛ ميزان خطر سلامتي : 9. 62 . تشخيص و درمان بيماريهاي دهان و دندان و تماس با عفونتها و بيماريها و نيز صرف زماني طولاني بدون تحرك از جمله خطرات اين شغل است.
3. خدمه پرواز . ميزان خطر براي سلامت : 3. 62 . مهمانداران و خدمه پرواز كه مسئول ايجاد فضايي امن و راحت براي مسافران هستند با خطراتي چون بريدگي ، گزيدگي ، آتش سوزي هاي كوچك مواجه هستند.
4. متخصصان بيهوشي و دستيارانش . ميزان خطر سلامت : 8. 61 . اين مشاغل به دليل تماس با بيماريها و عفونتها و آلودگي هاي محيطي و تماس با اشعه با خطر زياد براي سلامتي همراه هستند.
5. دامپزشكان ؛ ميزان خطر براي سلامت : 3. 60 . متخصصان حيوانات و دستيارانشان دائما با آلودگي ها و عفونتهاي مختلف از جمله گزيدگي ، گاز گرفتگي روبرو هستند.
6. مأموران گمرك و كنترل مرز . ميزان خطر براي سلامت : 7. 57 . ميزان خطر براي سلامت : 3. 59. افرادي كه مسئول كنترل و بازرسي افراد و كالاها در مبادي ورودي كشورها هستند به دليل تماس با آلودگي ها ، بيماريها و عفونت هاي مختلف در معرض آسيبند.
7. كارگران مراكز تصفيه فاضلاب . ميزان خطر براي سلامت : 2. 58 . افراد شاغل در اين اماكن نيز به دليل آلودگي هاي محيطي سلامتي شان در خطر قرار دارد.
8. كارگران ذوب آهن و ريخته گري . ميزان خطر براي سلامتي : 7. 57 . افرادي كه در اين مشاغل حضور دارند به دليل شرايط نامناسب كاري ، خطرات مختلف از قبيل سوختگي و غيره مواجه هستند.
9. تكنسين هاي اتاق عمل . ميزان خطر براي سلامتي : 3. 57 . اين افراد در محيط كار خود با آلودگي هاي عفوني و ميكروبي و شرايط نامناسب مواجه هستند.
10. خلبانان ، كمك خلبانان و مهندسين پرواز. ميزان خطر براي سلامتي : 7. 55 . تحرك اندك و تماس با اشعه از جمله خطرات اين شغل است.
11. تكنسين هاي نيروگاه هاي اتمي . ميزان خطر براي سلامتي : 2. 55 . افراد شاغل در اين مراكز در تماس با اشعه و آلودگي توسط مواد راديو اكتيو هستند.
12. كارگران حمل زباله و مراكز بازيافت . ميزان خطر براي سلامتي : 55. تماس با آلودگي هاي مختلف و زباله ها از جمله خطرات اين شغل براي سلامتي است .
لباس جدید شرکت «کابلا» به نام ColorPhase رنگ خود را متناسب با فصول تغییر میدهد.
گفته میشود، این سیستم اولین لباس استتار است که با رنگ فعالشده توسط دما و تغییر سریع، چاپ میشود.
زمانی که محیط بیرون در بهار و تابستان گرمتر میشود، این لباس سبزرنگ است و هنگامی که دما به زیر 18 درجه سانتیگراد افت میکند، رنگ سبز درست مانند تغییر رنگ گیاهان در پاییز، به قهوهای تبدیل میشود.
همچنین گرمای بدن، رطوبت، نور خورشید و بادهای خنک نیز میتوانند موجب تغییر رنگ لباس مزوبر شود.
متن کامل بخش اول این سلسله گزارشها که به بررسی توان نظامی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه و بهخصوص در خلیج فارس و تنگه هرمز پرداخته بود را "اینجا" بخوانید.
*** مقدمه
پس از جنگ تحمیلی بهتدریج روند نوسازی تجهیزات و استفاده از فناوری بومی در دستور کار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت تا میزان وابستگی به تسلیحات غربی و شرقی به حداقل خود برسد.
در این راستا کلیه واحدهای نیروی هوایی، زمینی، دریایی و بسیج مردمی کنار یکدیگر وظیفه دفاع از تمامیت ارضی جمهوری اسلامی را بهعهده گرفتند و هریک بنا به تناسب و استراتژی مربوطه موظف به اجرای امور خود هستند.
در این بین اهمیت یک نیروی دریایی توانمند یا بهعبارتی دیگر حضور مقتدر در دریا یا نیروی دریایی راهبردی ویژه است.
در جهان نیروی دریایی بهعنوان یکی از عوامل مهم نظامی و اقتصادی، مورد نظر بوده و ابرقدرتها جهت حفظ سلطه خود بر جهان، سعی کردهاند تا با ایجاد یک نیروی دریایی قوی، امور نظامی و اقتصادی جهان را تحت سیطره خود قرار دهند.
جمهوری اسلامی ایران نیز براساس منویات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم تشکیل یک نیروی دریایی راهبردی اقدامات گستردهای را هم در حوزه سختافزار و هم نرمافزار در راستای تشکیل یک قوه دریایی در نیروهای مسلح انجام داد.
مقابله با زورگویان غربی و شرقی و تهدیدات آنها و حفظ کیان اسلامی در حوزه دریا با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران دارای حدود 5800 کیلومتر ساحل و بیش از 30 هزار کیلومتر مربع نوار ساحلی است، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
بر این اساس، برای جلوگیری از انجام مأموریتهای موازی در سواحل و آبهای مرزی کشورمان شرح وظایف جداگانهای برای ارتش و سپاه در حفظ و حراست از دریا تعریف شد که حفظ و تأمین امنیت خلیج فارس و مرزهای آبی آن بهعهده سپاه و فراتر از آن بهعلاوه دریای خزر بهعهده ارتش گذاشته شد.
*** نیروی دریایی ارتش
با پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357، تحول عظیمی در نیروی دریایی ایجاد و در راستای خود کفایی آموزشی، اعزام دانشجو به صورت همگانی به خارج از کشور متوقف و دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) با چهار دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی، مهندسی برق و الکترونیک و مخابرات دریایی، مهندسی مکانیک دریایی و رشته مدیرت و کمیسر دریایی تاسیس شد. مراکز آموزشهای تخصصی در انزلی و رشت توسعه یافتند و دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی دریای پا گرفت.
با شروع جنگ تحمیلی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هرگز در مقابل تهاجم نیروهای عراق غافلگیر نشد بلکه در هفتم آذر ماه 1359 با انهدام سکوهای نفتی البکر و الامیه و محاصره کامل دریایی بنادر بصره، فاو و ام القصر و محروم کردن کامل آنها از دریا، تا پایان جنگ به نبرد با هواپیما و بالگردهای دشمن در دریا پرداخت و در مدت هشت سال جنگ تحمیلی، نیروی دریایی ده هزار فروند کشتی تجاری را به بنادر ایران اسکورت کرد که در این بین تنها چند صد فروند آنها مورد اصابت موشکهای هواپیمای دشمن قرار گرفتند.
این، کارنامه بسیار درخشانی در جنگهای دریایی قلمداد میشود و از سویی امنیت خطوط مواصلات دریایی خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را همواره برقرار کرد.
در 29 فروردین 1367، ناوگان نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در نبردی نابرابر با نیروهای دریایی و هوایی آمریکا در خلیج فارس شرکت کرد که هر چند به غرق شدن ناوشکن سهند و ناوچه جوشن انجامید ولی ضرباتی که نیروی دریایی آمریکا متحمل شد (از جمله اصابت مین به ناوشکن ساموئل بی رابرتز، غرق شدن یک فروند کشتی لجستیکی و سرنگونی یک فروند بالگرد آمریکایی) در نبردهای منطقهای کم سابقه بوده است.
در اینجا به بخشی از تواناییهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اشاره میکنیم.
نیروی دریایی ارتش با ایجاد پایگاههای متعدد در سواحل دریای عمان و سواحل دریای خزر توانسته نه تنها به آبادانی مناطق مذکور کمک کند بلکه به تمرکز نقطه به نقطه تجهیزات این نیرو کمک کند.
در کنار پایگاههای نیروی دریایی ارتش، نیروی انسانی نیز تحت آموزشهای سنگین و پیچیدهای قرار میگیرند تا در نهایت کارآزموده باشند و البته نمونه آن را میتوان در مرکز آموزش تفنگداران دریایی منجیل دید که به منظور تامین نیروی انسانی مورد نیاز نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در بخش عملیات های ویژه دریایی (آبخاکی) تاسیس شده است.
اما تجهیزات نیروی دریایی ارتش به منظور حفظ و حراست از کیان جمهوری اسلامی ایران به خصوص در سواحل دریای عمان و دریای خزر باید متناسب با شرایط عمق و برد عملیات باشند و با توجه به اینکه برنامههای نیروی دریایی ارتش به عنوان نیرویی راهبردی در فراتر از مرزهای جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است، این نیرو نیازمند تجهیزاتی سنگین، دقیق و بسیار پیشرفته است که در ذیل به بخشی از آنها اشاره میکنیم:
1-یگان هوادریا:
هوا دریا یکی از یگانهای عملیاتی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که از اسکادرانهای بال ثابت، بالگرد و هواناو تشکیل شده است.
2-یگان هواناو یا هاورکرافت:
هواناوها شناورهای دوزیستی هستند که هنگام پرواز، بر روی لایهای از هوا معلق بوده و بر سطوح مختلف مانند خشکی، دریا، باتلاق، مرداب و برف حرکت میکنند و توسط سامانههای جلو برنده در نزدیکی سطح پرواز کرده و در فعالیتهای عملیاتی، گشتزنی، نجات، مسافربری و لجستیک مورد استفاده قرار میگیرند، به همین دلیل در جاهایی که خیلی از شناورهای دریایی نمیتوانند در آن حضور داشته باشند، هواناو به راحتی از آب، وارد خشکی شده و از خشکی بر روی دریا و یا مرداب بدون نیاز به اسکله حرکت میکند.
نخستین هواناو ایران به صورت آزمایشی در دوران دفاع مقدس ساخته و آزمایشهای میدانی اولیه آن در دریاچه مهارلو انجام گرفت که نتایج امیدوارکنندهای در پی داشت و بدین ترتیب نخستین هواناو ایران در پژوهشکده اثرسطحی فارس طراحی و با نام «یونس 10» به بهرهبرداری رسید.
پس از ساخت «یونس 10» طراحی نمونه بزرگتری به نام «یونس 21» با قابلیت حمل 20 نفر آغاز شد. به موازات این هواناو، طراحی و ساخت هواناوهایی با ظرفیت کمتر نیز آغاز شد که در این زمینه میتوان به طراحی و ساخت هواناو «یونس 1» با ظرفیت حمل 2 نفر اشاره کرد. این هواناو دارای سرعت و کارایی بسیار مطلوبی بوده و نمونههای متعددی از آن در بسیاری از مناطق ساحلی و باتلاقی مورد آزمایش قرار گرفته است.
هواناوهای یونس 2 با ظرفیت حمل چهار نفر، یونس 6 با ظرفیت شش نفر و یونس 22 با قابلیت حمل هجده نفر از دیگر شناورهای ساخته شده در ایران محسوب میشوند.
هواناو تندر با وزن 11 تن و برد 270 کیلومتر و حداکثر سرعت 93 کیلومتر بر ساعت از دیگر هواناوهای جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود.
سلاحی که بر روی این شناور قرار داده شده است موشک کروز ضد کشتی است. این موشک به نوعی یکی از بهترین سلاحهای مقابله با دشمن در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به حساب میآید. برد این موشک میتواند از رادار موجی میلی متری که بر بالای هواناو نصب شده برای هدایت بهره ببرد. این موشکها در مرحله بعدی برای هدایت از فناوری هدایت مادون قرمز و تلویزیونی استفاده میکند.
3-یگان زیرسطحیها:
از مهمترین بخشهای نیروی دریایی ارتش که یکی از بازوهای توانمند این نیرو محسوب میشود حضور تعداد زیادی زیرسطحی پیشرفته در کلاسهای مختلف است.
زیرسطحیها و زیردریاییهای فوق سنگین، سنگین و سبک نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران باعث شده است که هم اکنون هیچ کشوری به خود جرات تعدی به مرزهای کشورمان را ندهد.
*** زیردریاییهای کلاس کیلو
نیروی دریایی کشورمان تعداد سه فروند زیردریایی فوق سنگین کلاس کیلو با نام طارق، نور و یونس را در اختیار دارد. موتور این زیردریاییها به شدت کم صداست این امر باعث میشود تا سونار غیرفعال دشمن قادر به شناسایی زیردریایی نشود در ضمن بدنه زیردریایی توسطی مواد خاصی پوشیده شده است که باعث میشود سونار فعال نیز همانند سونار غیرفعال در کشف زیردریایی دچار مشکل شود.
این ویژگیها باعثشدهاند تا نیروی دریایی آمریکا لقب حفره سیاه را برای این زیردریایی برگزیند. این کلاس زیردریایی قادر به حمل 18 اژدر و یا 24 مین است و قادر است موشکهای سطحبههوای SA-N-Gremlin را نیز شلیک نماید.
این زیردریاییها برد عملیاتی گستردهای دارند و قادرند تا مدتها زیر آب بمانند و همانطور که در رسانهها نیز عنوان شد زیردریایی فوق سنگین یونس در بندر بمبئی هند پهلو گرفت تا حضور ایران در آبهای بینالمللی بسیار به چشم بیاید.
*** زیردریاییهای کلاس غدیر
زیردریاییهای کلاس غدیر حاصل اولین تلاش متخصصان کشورمان در ضمینهی تولید زیردریایی ساحلی هستند.
این زیردریایی از گونه ساحلی است و برای عملیاتهای کوتاه برد، کاربرد دارد. این زیردریایی شباهتهای فراوانی با زیردریایی کلاس P-4 کره شمالی دارد. همچنین این زیردریایی قادر به جابجایی کماندوها به نقاط مورد نظر، مینگذاری و شلیک موشک و اژدر است.
به نظر میرسد این زیردریایی دارای دو مقر اژدر 533 میلیمتری باشد که از این مقر میتوان جهت شلیک اژدر حوت و یا موشکهای ضدکشتی بهره برد.
*** زیردریاییهای کلاس نهنگ
زیردریایی کلاس نهنگ حاصل دومین تلاش متخصصان داخلی جهت تولید زیردریایی بومی است. این زیردریایی حاصل تلاش 220 محقق و حدود 1.2 میلیون ساعت کار تحقیقاتی و عملی است.
نهنگ در واقع یک زیردریایی کوچک ساحلی که دارای قابلیت ویژه مین گذاری است. دو مقر اژدر کوچک در دو سمت این زیردریایی وجود دارد که از آن جهت شلیک اژدرهای سبک استفاده میشود.
نهنگ مجهز به یک رادار جهت کاوش سطحی است. همچنین سطح آن توسط موادی خاص پوشیده شده که کار کشف آن توسط سونار را دشوار میسازد. مقامات کشورمان اعلام کردهاند که این زیردریایی به واسطه مجهز بودن به سامانههای پیشرفته الکترونیکی قادر است همزمان به شلیک موشک و اژدر بپردازد.
*** زیردریاییهای کلاس قائم
زیردریایی قائم نخستین زیردریایی نیمه سنگین ایرانی است. گفته میشود این زیردریایی هماکنون در دست ساخت است. گفته میشود این زیردریایی دارای تناژ جابجایی بالای 1000 تن است. به گفته دریادار حبیبالله سیاری قائم قادر به مینگذاری و شلیک انواع مختلفی از اژدرها و موشکهای ضدکشتی است. همچنین به گفته وی این زیردریایی قادر است در هر عملیات تهاجمی و تدافعی شرکت کند.
*** زیردریاییهای کلاس فاتح
در کنار ساخت زیردریاییهای کوچک مانند نهنگ و همچنین زیردریایهای مرطوب مانند السابحات برای طراحی و ساخت زیردریایی های بزرگتر نیز اقدام شد که تا کنون از دو نمونه در ردههای وزنی حدود 500 و حدود 1000 تن صحبت شده است.
زیرسطحی 527 تنی فاتح به عنوان یک زیردریایی نیمه سنگین تلقی شده و تناژ آن در زیرسطح نیز 593 تن است. این زیردریایی از نظر مشخصات عملیاتی بسیار برتر از غدیر بوده و توانایی حرکت در عمق 200 متر را به صورت عادی داشته و بیشینه عمق قابل دستیابی برای آن نیز 250 متر است.
در طراحی این زیردریایی متخصصان کشورمان سعی در حرکت به سمت بهینهترین حالت ممکن برای دستیابی به توانمندی رزمی بیشتر داشتهاند از این رو فاتح دارای 4 مقر پرتاب اژدرهای 533 میلیمتری بوده و توانایی حمل 8 مین دریایی را نیز دارد.
فاتح توان دریانوردی به مدت 35 روز را دارد که از این نظر نیز بهبود چشمگیری نسب به زیردریایی غدیر مشاهده می شود. سرعت سطحی فاتح 20.35 کیلومتر بر ساعت و در حالت غوطه ور 25.9 کیلومتر بر ساعت است.
4-یگان شناورها:
*** کلاس ببر
این ناوشکن قدیمی بوده و امروز جای خود را به ناوشکنهای مدرن و بسیار پیشرفته بومی داده است.
*** ناوشکن جماران
جماران از مهمترین و بزرگترین پروژه علمی، فنی و تحقیقاتی نیروی دریایی ارتش و از برترین دستاوردها و فناوری های اقتدارآفرین کشورمان است.
این ناوشکن که مجهز به انواع سامانههای پیشرفته موشکی و توپخانهای است در مقایسه با ناوشکنهای روز دنیا دارای برتری قابل ملاحظهای است و با حضور در پهنه آبهای بینالمللی عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران را تقویت خواهد کرد.
ناوشکن جماران دارای تجهیزات پیشرفتهای از قبیل سامانههای پردازشگر راداری، رادارهای تاکتیکی هوایی، سطحی و زیر سطحی، سیستم مقابله با جنگهای الکترونیکی و ضد الکترونیکی، سیستم کنترل آتش مجهز به انواع توپهای دریایی تمام اتوماتیک، لانچرها و انواع سامانههای موشکی سطح به سطح و سطح به هوای برد متوسط و برد بلند از جمله سامانه موشکی « نور»، سامانههای اژدرافکن، سیستمهای پیشرفته کمپرسور هوای فشرده و اطفای حریق، سیستمهای رانش و کمک ناوبری نسل جدید،سامانه دفاع در برابر حملات هستهای، شیمیایی و میکروبی و قابلیت حمل و سوخت رسانی به بالگرد (که برای نخستین بار در یک ناوشکن ایجاد شده است) و دهها قابلیت رزمی و دفاعی دیگر اشاره کرد.
.: Weblog Themes By Pichak :.