هر از گاهی علاقه‌مندان به آسمان و نجوم اخباری آمیخته با تخیلات ارائه می‌کنند که بسیاری از آنها اساس و پایه علمی صحیحی ندارد. دیدن اشیای پرنده در آسمان، دیده شدن مریخ به اندازه ماه، ماه آبی و رؤیت دو ماه در آسمان از جمله این اخبار است.

اخیرا نیز خبری با عنوان پدیده نادر و عجیب «ماه سیاه» در فضای مجازی و همچنین در سایت‌های خبری منتشر شده است که به اعتقاد متخصصان حوزه نجوم این خبر صحت علمی ندارد.

در این خبر آمده است: «پدیده‌ای نادر در روز جمعه، 9 مهرماه در آسمان بروز و نمود دارد که با نام پدیده «ماه سیاه» یا Black Moon شناخته می‌شود و آسمان را سیاه خواهد کرد. البته این پدیده در این جمعه تنها در نیمکره غربی قابل مشاهده است، ولی ساکنان نیمکره شرقی نیز می‌توانند برای دیدن آن تا ماه آینده صبر کنند».

نویسنده در این خبر مدعی شده است، «پدیده‌های آسمانی که مربوط به ماه می‌شود، پدیده‌هایی هستند که پیش از این نیز شناخته و بارها توسط محققان و علاقه‌مندان رصد شده‌اند؛ از جمله پدیده‌هایی به نام «ماه خونین» یا «ماه آبی» و همچنین «ماه غول پیکر»؛ اما در میان همه اینها «ماه سیاه» پدیده نادر و نسبتا جدیدی است و محققان همچنان در تلاش هستند تا تعریف و توضیح مشخصی برای آن ارائه کنند».

این خبر ماه سیاه را چنین توصیف می‌کند: «ماه سیاه مانند همه ماه‌های تازه است، با این تفاوت که هیچ روشنایی ندارد. انگار که هیچ ماهی در آسمان نیست در حالی که ماه عملا طلوع کرده است. تنها ظرف شب‌های آینده بعد از این پدیده است که به تدریج هلال ماه که بزرگتر می‌شود، ماه نقره‌ای رخ می‌نماید».

این خبر در حالی در سایت‌های خبری و در فضای مجازی منتشر شده است که به باور اسدالله قمری‌نژاد، عضو کمیته نظارت و ارزیابی انجمن نجوم ایران این خبر صحت ندارد و یادآور می‌شود: «در بهترین حالت می‌توان گفت این ادعا احتمالا ترجمه اشتباه یک خبر نجومی می‌تواند باشد، وگرنه حرکت ماه سالیان خیلی دور برای بشر شناخته شده و محاسبات آن از سوی دانشمندان صورت گرفته است.»

وی با بیان این که اعلام این خبر می‌تواند ناشی از برداشت نادرست پدیده «ماه در محاق» صورت گرفته باشد، یادآور می‌شود: «منظور از محاق بودن ماه یعنی اینکه ماه پنهان باشد و نه در بامداد دیده شود و نه در شامگاه. معمولا شب آخر ماه قمری و یا چند شب آخر ماه قمری، ماه در محاق قرار می‌گیرد یعنی هیچ نشان و اثری از ماه دیده نمی‌شود و به عبارت بهتر، ماه پنهان می‌شود که در این حالت می‌گویند ماه در محاق قرار دارد.»

فاصله زمانی 2 و گاهی 3 روزه که آخر ماه قمری گذشته و اول ماه قمری جدید، ماه قابل رؤیت نیست. در این بازه زمانی قرص ماه بدلیل نزدیکی ظاهری به خورشید و تحت تاثیر نور شدید آن قابل مشاهده نیست. این فاصله زمانی برابر است با فاصله زمانی بین آخرین هلال صبحگاهی رؤیت شده تا اولین رؤیت هلال شامگاهی در ماه جدید.

ماه محاق که در این پدیده ماه در میان خورشید و زمین قرار گرفته و تمام سطح ماه تاریک شده است

قمری‌نژاد به ارائه ادعاهای نادرست مانند ماه آبی و دیده شدن مریخ به اندازه ماه در حوزه نجوم اشاره و تاکید می‌کند چنین خبرهایی عوام ‌فریبانه است.

نجوم؛ از تخیلات تا واقعیت

5 شهریور در آسمان یک اتفاق عجیب می‌افتد؛ اتفاقی که هر 1200 سال یک بار رخ می‌دهد و شما خیلی خوش‌شانس هستید که می‌توانید این پدیده را در عمرتان تماشا کنید: «دیدن دو ماه در آسمان!»

این خبر در سال 89 منتشر و در آن ادعا شده بود مریخ به نزدیک‌ترین فاصله خود با زمین می‌رسد و در نتیجه آن‌قدر پرنور و درخشان می‌شود که در این صورت به نظر می‌رسد دو ماه در آسمان وجود دارد. این خبر، یک دروغ و یک شوخی بزرگ بود و انتشار این خبر ناصحیح تا آن‌جا پیش رفت که چند سال پیش به خاطر این موضوع سازمان فضایی ناسا در امریکا، در سایت مربوط به این سازمان صفحه ویژه‌ای در نظر گرفت و در آن توضیح داد که اساس و پایه این خبر اشتباه است.

توضیح این که سال 2003 میلادی مقابله مریخ و زمین اتفاق افتاد که در آن مریخ تنها کمی روشن‌تر از همیشه شد و نه آن‌قدر که اصلاً بتوان آن را با ماه مقایسه کرد، ضمن آن که فاصله مریخ از زمین هیچ وقت نمی‌تواند از حد مشخصی کمتر شود و این اتفاق هرگز روی نخواهد داد.

از سوی دیگر وقتی مریخ در کمترین فاصله‌اش نسبت به زمین قرار می‌گیرد، پدیده «مقابله» رخ می‌دهد که این کمترین فاصله، 55 میلیون کیلومتر است و در سال 2003 وقتی مقابله اتفاق افتاد، مریخ هنوز 72 بار از ماه کوچک‌تر بود. بنابراین هیچ‌وقت مریخ و ماه نمی‌توانند از روی زمین هم اندازه بنظر برسند و یا مریخ همانند ماه به نظر برسد.

داستان‌های نجومی درباره انسان‌های فضایی

داستان بازگشت اشیای ناشناخته در آسمان ایران در حالی در کشور زمزمه می‌شود که به باور اخترشناسان، ما با نزدیکترین ستاره 4.7 سال نوری فاصله داریم و موجودات فضایی برای رسیدن به ما 4 سال و نیم زمان نیاز دارند.

رؤیت اشیای نورانی در آسمان کشور به اوایل سال 1383 برمی‌گردد. اولین گزارش‌ها از مناطق مرزن آباد و سپس بابل و مشکین شهر ارسال شد. این گزارش‌ها از مشاهده گوی‌های نورانی خبر می‌دادند که موجبات ترس و نگرانی اهالی را فراهم کرده بود. پیرو این گزارش‌ها اظهار نظرهای متفاوتی از سوی مقامات بلند پایه کشور تا شهروندان عادی در مورد این پدیده بیان شد.

رؤیت اشیای نورانی در آسمان تهران

این ماجرا به تدریج به سایر شهرها سرایت کرد و در مناطقی چون مشکین شهر، اردبیل، گنبد کاووس، تبریز، اراک، اشنویه، سنندج، مناطق مرزی اهواز و اصفهان گزارش‌هایی از مشاهده اشیای ناشناخته در آسمان مخابره شد. این ماجرا هر سال در فصول خاصی ادامه دارد.

رؤیت اشیای نورانی در کشور

اما واقعیت چیست؟ برخی ازمردم با دیدن شهاب‌ها که به سبب ورود به جو زمین و اصطکاک لایه بیرونی آنها با مولکول‌های هوا مشتعل می‌شوند، به یاد اجسام پرنده ناشناخته یا بشقاب پرنده می‌افتند. ماهواره‌ها و بالن‌های هواشناسی سرگردان هم می‌توانند ما را به اشتباه بیندازند. حتی گاهی سلول‌های سطحی کره چشم می‌میرند و جدا می‌شوند و در سطح خارجی آن شناور می‌شوند، شبیه موقعی که در حال استراحت به سقف اتاق چشم دوخته‌ایم و می‌بینیم اجسامی مقابل چشم ما قرار دارند که با حرکت مردمک چشم به این سو و آن سو می‌روند.

به این پدیده در اصطلاح پزشکی «فلوتر» یا «مگس پران» گفته می‌شود و می‌توان حدس زد چند گزارش از 4 میلیون گزارش رؤیت یوفو یا بشقاب پرنده مربوط به همین پدیده‌های طبیعی و خطاهای بصری باشد.

قمری‌نژاد با تاکید بر اینکه معمولا افراد مشاهده هر نوع اشیای نورانی در آسمان را به وجود موجودات فرازمینی ربط می‌دهند، گفت: این ادعا تنها از سوی افرادی که با علم نجوم و فاصله‌های نجومی اطلاعی ندارند، مطرح می‌شود.

عضو کمیته نظارت و ارزیابی انجمن نجوم ایران با اشاره به برخی ادعاها درباره این که موجودات فرازمینی از سایر کهکشان‌ها می‌آیند، یادآور می‌شود که این در حالی است که نزدیک‌ترین کهکشان به ما «آندرومدا» است که لبه این کهکشان تا ما 2 میلیون سال نوری فاصله دارد.