به نقل از روابط عمومی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اظهار کرد: رویترز بخش اخبار و رسانه موسسه تامسون رویترز است. موسسه تامسون رویترز بزرگترین آژانس خبری بین‌المللی چند رسانه‌ای است که اخبار حوزه سرمایه‌گذاری، جهانی، تجارت، فناوری، کسب و کار کوچک و ... را پوشش می دهد. این موسسه دو سال است که دانشگاه‌های نوآور جهان را مورد رتبه‌بندی قرار داده است.

دهقانی افزود: سه دانشگاه استنفورد، انستیتو فناوری ماساچوست و دانشگاه هاروارد برای دومین سال نیز توانستند به ترتیب جایگاه اول تا سوم جهان را به خود اختصاص دهند. دانشگاه استنفورد برای دومین سال به عنوان برترین دانشگاه نوآور جهان شناخته شد. این دانشگاه موفقیت خود را مرهون دانشجویان و اساتید و محققان برجسته خود است که توانسته‌اند با اختراعات جدید و ثبت مقالات تاثیرگذار جایگاه برتر خود را در سطح دنیا حفظ کنند. انستیتو فناوری ماساچوست و دانشگاه هاروارد نیز در سال 2016 میلادی توانستند با حفظ جایگاه‌های سال گذشته خود، به ترتیب رتبه‌های دوم و سوم جدول را کسب کنند.

سرپرست ISC افزود: هر چند سه جایگاه برتر دنیا نسبت به سال گذشته بدون تغییر باقی ماند؛ اما در رتبه‌های پایین‌تر ثبات جایگاه کمتر به چشم می‌خورد. مهمترین تغییر رتبه به دانشگاه کارنگی ملون آمریکا تعلق دارد که در سال 2015 میلادی حائز رتبه 56 جهان شده است؛ اما در سال 2016 میلادی نتوانسته خود را در مجموع 100 دانشگاه برتر دنیا قرار دهد. این دانشگاه جزو دانشگاه‌های برتر دنیا به حساب می‌آید و برنامه علمی و کامپیوتری این دانشگاه در دنیا زبانزد است و در سال 2015 میلادی این دانشگاه توانسته بود با داشتن چند اختراع بسیار مهم در فهرست دانشگاه‌های نوآور جهان قرار گیرد. با این حال دانشگاه کارنگی ملون در سال 2016 میلادی به دلیل قدیمی شدن اختراعات نتوانست در فهرست 100 دانشگاه برتر قرار گیرد.

وی گفت: حرکتهای قابل توجه در فهرست سال 2016 نشان دادکه پیشرفت‌های بزرگ و کسب رتبه‌های برتر می‌تواند حتی با یک مقاله و یک ثبت اختراع موثر پراستناد صورت پذیرد. 

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در ادامه گفت: در رتبه‌بندی دانشگاه‌های نوآور بیش از 600 موسسه در سطح دنیا که بیشترین میزان پژوهش علمی را در بازه زمانی 2014-2009 میلادی منتشر کرده‌اند؛ شناسایی و سپس بر اساس 10 شاخص به شرح جدول زیر رتبه‌بندی می‌شوند.

وی افزود: بر خلاف دیگر نظام‌های رتبه‌بندی که داده‌های حاصل از نظرسنجی را در ارزیابی و محاسبه نمرات دخیل می‌کنند، رتبه‌بندی دانشگاه‌های نوآور کاملا مطابق با داده‌هایی حقیقی همچون ثبت اختراعات و میزان استنادات صورت می‌پذیرد.

دهقانی گفت: منابع اطلاعاتی شاخص‌­ها عبارت هستند از نمایه استنادی وب آو ساینس (Web of Science Core Collection)، نمایه استنادی اختراعات (Patents Citation Index)، نمایه استنادی درونت (Derwent World Patents Index) و نمایه نوآوری درونت (Derwent Innovations Index).

وی افزود: آمریکا همچنان با 46 دانشگاه بیشترین تعداد دانشگاه‌های نوآور جهان را در این فهرست به خود اختصاص داده است. ژاپن با 9 دانشگاه رتبه دوم و کشور فرانسه و کره جنوبی تواما با 8 دانشگاه رتبه سوم را به لحاظ تعداد دانشگاه‌های نوآور در جهان کسب کرده‌اند.

دهقانی تصریح کرد: در جدول زیر وضعیت دیگر کشورها نیز به تصویر کشیده شده است.

سرپرست ISC خاطرنشان کرد: از اروپا 29 دانشگاه در این فهرست حضور دارد که دانشگاه کاتولیک لون کشور بلژیک که از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های اروپا و جهان به شمار می‌­آید، توانست رتبه نخست اروپا و 9 جهان را کسب کند.

وی ادامه داد: از استرالیا هیچ دانشگاهی نتوانست در بین 100 دانشگاه برتر نوآور در جهان قرار گیرد. دانشگاه‌های این کشور به رغم عملکرد مناسب در شاخص‌های متعارف علمی، نتوانستند در شاخص‌هایی چون ارتباط پژوهش با صنعت و توانایی تولید پتنت‌های تجاری به اندازه کافی خوب عمل کنند تا بتوانند نماینده‌ای در بین 100 دانشگاه برتر نوآور دنیا داشته باشند.

دهقانی خاطرناشن کرد: آسیای شرقی نیز همچنان با قدرت به دنبال کسب جایگاه‌های برتر دنیاست. از کشور کره جنوبی 8 دانشگاه در جمع 100 دانشگاه برتر نوآور جهان حضور دارد. موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره به عنوان برترین دانشگاه خارج از آمریکا معرفی شد. موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره به عنوان نوآورترین دانشگاه آسیا توانست در سال 2016 رتبه جهانی خود را از 10 به 6 ارتقاء بخشد. این موسسه در سال 1971 توسط دولت تاسیس شد و در همان ابتدا، وامی چند میلیون دلاری از آژانس ایالات متحده آمریکا جهت توسعه بین‌المللی خود دریافت کرد. این موسسه همچنان روابط علمی خود را با این انجمن ادامه داده است.

وی تصریح کرد: از ژاپن نیز 9 دانشگاه در فهرست منتشر شده به چشم می‌خورد که به لحاظ تعداد دانشگاه برتر بعد از آمریکا با 46 دانشگاه رتبه دوم جهانی را در دستان خود دارد. از چین نیز 2 دانشگاه به عنوان دانشگاه‌های نوآور جهان معرفی شدند و بدین ترتیب در سال 2016 سهم آسیا از 100 دانشگاه برتر نوآور جهان 19 دانشگاه شد. رویترز علاوه بر انتشار فهرست 100 دانشگاه برتر نوآور در جهان، فهرست دانشگاه‌های نوآور در آسیا و اروپا را نیز منتشر می‌کند. روش شناسی این فهرست‌ها نیز اندکی با فهرست جهانی تفاوت دارد.

دهقانی گفت: در فهرست 75 دانشگاه‌ نوآور آسیا در سال 2016، موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره رتبه نخست آسیا، دانشگاه توکیو رتبه دوم و دانشگاه ملی سئول رتبه سوم را کسب کرده‌اند. کره جنوبی و ژاپن برترین جایگاه‌های آسیا را در دستان خود دارند. 10 دانشگاه برتر آسیا به این دو کشور و همچنین 17 دانشگاه از 20 دانشگاه برتر آسیا به این دو کشور تعلق دارد. از کشور چین نیز بیشترین تعداد دانشگاه در این فهرست به چشم می‌خورد و این کشور با داشتن 22 دانشگاه به لحاظ تعداد دانشگاه برتر رتبه نخست آسیا را دارد. در جدول زیر وضعیت دیگر کشورها نیز مشاهده می‌شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: در بین کشورهای اسلامی دو دانشگاه از کشور مالزی در فهرست 75 دانشگاه برتر آسیا حضور دارند. از ایران، ترکیه و رژیم آل سعود در فهرست جهانی و فهرست آسیایی نماینده‌ای حضور نداشت. لذا عدم حضور دانشگاه‌های مطرح کشور در این رتبه‌بندی‌ها، نیاز به برنامه‌ریزی و توجه بیشتر مسؤولین کشور را به این شاخص‌ها مورد تاکید قرار می‌دهد.

دهقانی افزود: در دنیای امروز دولتها، صنایع و سازمان‌ها به نوآوری به عنوان یک عامل مهم و کلیدی در برنامه‌های استراتژیک و ایجاد یک اقتصاد دانش‌بنیان مدرن و شکوفا نگاه می‌کنند. از سال 1970 دولتها تلاش خود را برای ارتباط موثر بین دانشگاه و صنعت و استفاده از پژوهش‌های دانشگاهی در پیشبرد وضعیت اقتصادی استفاده کرده‌اند. دانشگاه‌ها در واقع منابع مهم علم و دانش در دنیا به حساب می‌آیند. در داشتن اقتصادی دانش‌بنیان و مدرن نقش دانشگاه‌ها در ارائه هر چه بهتر دانش‌های بنیادی، نوآوری و فناوری‌های صنعتی بسیار مهم و غیر قابل چشم‌پوشی است.

وی ادامه داد: در این راستا کشور جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه گام‌های مهمی در ارتباط هر چه بیشتر صنعت و دانشگاه جهت دستیابی به صنعت و اقتصادی دانش‌بنیان برداشته است. دانشگاه‌ها باید از طریق مراکز رشد و فناوری و پارکها به تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات خود اقدام کنند.

دهقانی گفت: خوشبختانه ایران با داشتن دانشگاه‌های متعدد در بین دانشگاه‌های برتر دنیا و رتبه نخست تولید علمی در منطقه پتانسیل کافی جهت رسیدن به یکی از مهمترین اهداف جمهوری اسلامی ایران، "داشتن اقتصادی دانش‌بنیان به معنی واقعی آن"باید جدیت بیشتری از خود نشان دهد. برنامه‌ریزی و الگوبرداری‌­­های صحیح متناسب با شرایط فعلی کشور حرکت در این مسیر را آسانتر و کوتاه‌تر می‌کند. بی شک در سایه اقتصادی شکوفا و با ثبات ایران به کشوری بهتر برای زندگی، رشد و پویایی مردم تبدیل می‌شود.