مهدی خواجه در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار خوزستان در محل نمایشگاه بین‌المللی اهواز  با اشاره به اولین حضور واحد تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون در این نمایشگاه به تشریح استراتژی‌ها و اهداف کلان مدیریت این پتروشیمی در حوزه تحقیق و توسعه پرداخت و اظهار کرد: طی یک‌سال گذشته فعالیت‌های مهمی در واحد R&D شرکت انجام و پروژه‌های مهم بر اساس صورت‌های مالی و نیاز شرکت با هدف کاهش هزینه‌ها و  افزایش سودآوری استخراج شده است که محصولات شرکت با قیمت تمام‌ شده پایین‌تری عرضه شوند.

وی یکی از فعالیت‌های مهم در این حوزه را شروع به کار در زمینه کاتالیست‌ها عنوان کرد و گفت: با اقدامات انجام‌ شده موفق شدیم صرفه‌جویی مهمی در این بخش داشته باشیم و با استحصال کاتالیست پالادیوم پلاتین، اکنون این ماده مهم با تولیدات داخلی، بومی‌سازی شده و قابل استفاده است.

کاهش هزینه تا یک‌شانزدهم با جایگزینی کاتالیست پالادیوم پلاتین

مدیر تحقیق و توسعه شرکت پتروشیمی کارون با بیان اینکه پروسه استحصال تا تولید مجدد کاتالیزور به کمک واحد R&D در شرکت انجام و فلزات گرانبهای پالادیوم و پلاتین را از فرآیند حذف کرده‌ایم، تصریح کرد: در این  فرایند نیکل جایگزین فلزات گرانبهای پالادیوم، پلاتین شده که قیمت تمام‌ شده در این بخش را به یک‌شانزدهم کاهش می‌دهد.

خواجه اظهار کرد: در حال حاضر در پتروشیمی کارون 2 محصول تولوئن دی‌ایزوسیانات (TDI) و متیلن دی‌فنیل دی ایزوسیانات (MBI) به‌عنوان فرآورده نهایی تولید می‌شوند که در صنایع مختلف و مصارف پزشکی و غیرپزشکی می‌توانند کاربرد داشته باشند با کاهش هزینه کاتالیست‌ها قیمت نهایی و تمام‌ شده این محصولات نیز پایین می‌آید و می‌توانیم به‌راحتی با محصولات خارجی رقابت کنیم.

تولید تجاری کاتالیست نیکل تا یک‌سال آینده

وی با بیان اینکه این پروژه اکنون مرحله مطالعات را پشت سر گذاشته است، افزود: آزمایش‌ها و تست‌های لازم نیز انجام شده و پیش‌بینی می‌کنیم این پروژه طی 6 ماه تا یک‌سال آینده به فاز تولید تجاری برسد و جایگزین کاتالیست پالادیوم پلاتین در پروسه تولید محصولات شرکت شود.

مدیر تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون حوزه دیگر فعالیت این واحد را در زمینه پساب یا Waste Water عنوان کرد  و گفت: با توجه به اینکه خوزستان در معرض آلودگی‌های ناشی از پساب شرکت‌ها و صنایع قرار دارد، اگر پساب‌ها درست مدیریت نشوند آلاینده‌های بسیاری وارد محیط می‌شود که حذف آن‌ها زمان‌بر و مستلزم صرف هزینه‌های بسیار زیاد است.

خواجه افزود: بر این اساس دکتر صدیقی‌زاده مدیرعامل شرکت طی بازدیدی که از وضعیت پساب‌ها داشتند، دستور دادند شرکت پتروشیمی کارون به‌عنوان اولین شرکت پتروشیمی در خوزستان، خروجی پساب خود را قطع کند. این موضوع در کاهش COD (اکسیژن لازم برای اکسیداسیون مواد قابل اکسید شدن موجود در آب) می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد. اکنون فاز اول این پروژه نیز انجام شده و در حال انجام فاز 2 هستیم‌ که به احتمال زیاد طی 66 ماه تا یک‌سال دیگر به بهره‌برداری می‌رسد. فاز اول این پروژه به پتنت تبدیل شده است.

وی درباره وضعیت فعلی پساب‌های این شرکت، توضیح داد: اکنون پساب‌ها با یک تغییر اولیه و در خود شرکت با استفاده از یک ماده اکسیدکننده خوب تصفیه شده، سپس به پتروشیمی فجر منتقل می‌شود که در این شرکت با انجام تغییراتی با COD استاندارد وارد محیط شود؛ تاکنون پساب‌های شرکت به خوریات وارد می‌شدند.

تولید گاز وارداتی و تحریمی فسژن با خلوص بالای 99 درصد

مدیر تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون‌ پروژه دیگر این واحد را در حوزه آنالیزورها عنوان و تصریح کرد: با توجه به تحریم‌ها نمی‌توانستیم گاز استاندارد فسژن را وارد کنیم که این گاز برای کالیبراسیون آنالیزورها استفاده می‌شود. در حال حاضر توانسته‌ایم گاز فسژن را طی فرآیندی با خلوص 99 درصد به بالا در شرکت تولید کنیم؛ همچنین روش جدیدی برای اندازه‌گیری این گاز موسوم به "روش کلاسیک اندازه‌گیری غلظت گاز فسژن" طراحی و به نام شرکت تبدیل به پتنت شده است.

وی افزود: در فرآیندهای شرکت آنالیزورهایی وجود دارد که باید غلظت گاز فسژن را برای ما تشخیص دهند، اما تا زمانی‌که کالیبره نشوند، نمی‌توانیم به عدد آن‌ها صحه بگذاریم؛ کالیبراسیون آنالیزورها با استفاده از گاز استاندارد فسژن که یک محصول وارداتی و تحریمی بود، انجام می‌شد؛ اکنون با تولید این گاز توانستیم آنالیزورها را کالیبره و با آخرین کالیبراسیون نیز 10 تا 15 درصد از خطا را در آن‌ها رفع کنیم.

خواجه اظهار کرد: طی یک‌سال گذشته با توجه به دیدگاه خوب مدیریت شرکت نسبت به واحد R&D به‌عنوان یک  الزام و ضرورت، تمام اعتبارات لازم برای اجرای پروژه‌ها تأمین شد و تخصیص پیدا کرد؛ البته این ریسک را نیز پذیرفتیم که بودجه واحد تحقیق و توسعه از بازگشت سرمایه پروژه‌های آن تأمین شود. به صورتی‌که 20 درصد از بازگشت سرمایه ناشی از اجرای پروژه‌های تحقیق و توسعه به واحد R&D تخصیص یابد؛ با این وجود تنها در حوزه کاتالیست‌ها بیش از 144 میلیارد تومان بازگشت سرمایه داشته‌ایم.

قطب کاتالیست در یک دانشگاه به‌صورت متمرکز ایجاد می‌شود

وی با بیان اینکه در ارتباط با دانشگاه‌ها کارهای مختلفی از جمله با دانشگاه شهید بهشتی و آزاد ماهشهر آغاز شده است، گفت: همچنین رایزنی‌هایی با دانشگاه شهید چمران اهواز در حال انجام است؛ کار جدیدی که می‌خواهیم آغاز کنیم ایجاد قطب کاتالیست در یک دانشگاه متمرکز به‌ منظور تولید کاتالیست مورد نیاز شرکت است.

مدیر تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون افزود: در حال انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه شهید چمران هستیم که در قالب آن فعالیت‌های مشترکی را انجام دهیم؛ امیدواریم که همه صنایع به این سمت حرکت کنند که بتوانند با استفاده از ظرفیت‌های دانشگاهی توانمند شوند. اکنون اگرچه همه دم از ارتباط دانشگاه و صنعت می‌زنند اما پای کار نمی‌آیند و این موجب می‌شود که از پتانسیل‌های یکدیگر استفاده نکنیم.

اجرای بیش از 13 پروژه تحقیق و توسعه طی یک‌سال گذشته

خواجه خاطرنشان کرد: در حال حاضر یک طرح با دانشگاه شهید بهشتی و یکی، دو طرح نیز با دانشگاه آزاد اسلامی منعقد شده و در حال اجرا است؛ همچنین دو، سه پروپوزال از دانشگاه شهید چمران در دست بررسی است‌ که تمام این اقدامات طی یک‌سال گذشته آغاز شده‌ است. در مجموع طی این مدت 13 پروژه آغاز و به اتمام رسانده شد. با توجه به نیاز صنعت و ضرورت عدم قطع تولید در کشور، نیازهای مهم را به‌صورت پروژه تعریف کردیم که بسیاری از آن‌ها نیز توسط صورت‌های مالی صحه‌گذاری شده و نشان می‌دهد که جوابگو بوده‌اند.

مدیر تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون مهم‌ترین کاتالیست‌های مورد نیاز این شرکت را کاتالیست پالادیوم‌پالاتین، توری پلاتین، پنتااکسید وانادیم‌ V2O5‌ و کربن اکتیو عنوان کرد و گفت: در حال حاضر تقریباً می‌توان کاتالیست پالادیوم‌پلاتین را داخلی تولید می‌کنیم؛ بومی‌سازی تولید کاتالیست V2O5 نیز در حال انجام است و به نتایج بسیار  خوبی رسیده، اما کاتالیست کربن اکتیو وارداتی است. البته کاتالیست کربن اکتیوی که وارد می‌شود کیفیت پایینی دارد که در واحد R&D فرآیند اصلاح کیفیت آن انجام شد و توانستیم این کاتالیست را به حد اعلای کیفی آن ارتقا  دهیم.

خواجه با بیان اینکه فکر می‌کنیم در کشور توانمندی‌های بسیار بالایی در حوزه کاتالیست وجود دارد و این بخش می‌تواند به عنوان یک حوزه مستقل و خودکفا در کشور فعالیت کند، خاطرنشان کرد: امیدواریم در دیگر زمینه‌ها نیز با اهتمام دولت، حمایت صنایع و ورود دانشگاه‌ها بتوان استقلال کشور را محقق کرد.

وی در خصوص اشکال کار در ارتباط میان دانشگاه و صنعت، تصریح کرد: هم صنعت راغب است از توانمندی‌های دانشگاه استفاده کند و هم دانشگاه مایل به همکاری با صنایع است‌، اما در این میان به نظرم صنعت و دانشگاه 50 - 50 مقصر هستند. صنعت از این جهت مقصر است که به‌خوبی مسائل را مطرح و منتقل نمی‌کند. به نظر می‌رسد صنایع باید افراد متخصص را به این حوزه وارد کنند که مسائل، مشکلات و نیازهای آن‌ها را به‌خوبی مطرح کنند؛ زیرا اگر مسأله به‌خوبی مطرح شود، نیمی از کار انجام شده است.

مدیر تحقیق و توسعه پتروشیمی کارون خاطرنشان کرد: قصور دانشگاه نیز از این جهت است که اساتید با دید کاملاً صنعتی وارد نمی‌شوند؛ معتقدم که اگر دانشگاه با این دیدگاه وارد شود، می‌تواند اعتماد صنعت را به‌راحتی جلب کند. به نظرم دانشگاه و صنعت باید یکی شوند و صنعت در کنار دانشگاه قرار گیرد تا بتوانیم خلاقیت‌ها و ابتکارات ایجاد شده از سوی اساتید و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را صنعتی کنیم.

باید رویکردی برای خروج از عملکرد جزیره‌ای اتخاذ کنیم

خواجه با تأکید بر لزوم حرکت تنگاتنگ هر دو بخش دانشگاه و صنعت در این حوزه برای حصول نتیجه، تصریح کرد: به نظر من ضعف بزرگی در این بخش وجود دارد. باید پرسید که چرا با این همه فکر نوآوری و خلاقیت هنوز نتوانستیم در عرصه صنعت یکه‌تازی کنیم. فکر می‌کنم باید یک رویکرد برای خروج از عملکرد جزیره‌ای اتخاذ کنیم. ما هر کدام جزیره‌های خوبی هستیم، اما از توانمندی‌ها و فعالیت‌های یکدیگر اطلاعی نداریم.

وی با بیان اینکه این امر موجب موازی‌کاری، دوباره‌کاری و صرف هزینه‌هایی می‌شود که در نهایت به هدفی که ترسیم کرده‌ایم منجر نمی‌شود، افزود: باید یک پل ارتباطی برقرار شود که بتوانیم رویکرد خروج جزیره‌ای در کشور را داشته باشیم. فکر می‌کنم با مسائل پیش‌رو و رویکرد مسئولان بتوانیم این مهم را محقق کنیم. وگرنه اساتید صاحب‌نام و برجسته‌ای در کشور وجود دارند که باید بتوانند نیازهای ساده صنعتی را پاسخ دهند.