در ﻃﻮل دهه‌های اﺧﯿﺮ ﺑﺮوز عفونت‌های ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ و ﻗﺎرﭼﯽ به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای، در ﺑﯿﻤﺎران دﭼﺎر ﻧﻘﺺ اﯾﻤﻨﯽ، درﯾﺎﻓﺖﮐﻨﻨﺪه ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎ، ﻣﻌﺘﺎدان ﺗﺰرﯾﻘﯽ و همچنین استفاده‌کنندگان ﮐﺎﺗﺘﺮﻫﺎی داﺧﻠﯽ یا لوله‌های جایگذاری شده درون بدن افزایش‌یافته اﺳﺖ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﯿﻮع اﯾﻦ عفونت‌ها به‌عنوان ﯾﮑﯽ از مهم‌ترین ﻋﻮاﻣﻞ مرگ‌ومیر در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران، ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن‌ها بالاخص در مورد عفونت‌های قارچی شده است.

اﻣﺮوزه ﺗﻨﻮع داروﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮی ﮐﻪ در ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺟﻬﺖ اﯾﻦ عفونت‌ها ﺗﺠﻮﯾﺰ می‌شوند، ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ و ﻣﺤﺪودﺗﺮ از داروﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای بیماری‌های ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ ﻣﺼﺮف می‌شوند. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده وﺳﯿﻊ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺪ ﻗﺎرﭼﯽ در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﮑﺴﺎن و ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن داروﻫﺎ در درﻣﺎن بیماری‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎرﭼﯽ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ عوامل بیماری‌زای قارچی به آن‌ها ﺷﺪه اﺳﺖ. ازاین‌رو تلاش‌های ﻓﺮاوانی ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ داروﻫﺎی ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﺑﺎ ﺳﻤﯿﺖ ﮐﻤﺘﺮ، اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﻋﻤﻞ ﺟﺪﯾﺪ در جریان است.

در این رابطه، گروهی از محققان کشورمان سعی کرده‌اند تا با انجام یک مطالعه مروری و جامع، فعالیت‌های ﺿﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﻣﺸﺘﻘﺎت «ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ»، به‌عنوان بخشی از مهم‌ترین مواد مؤثره دارویی مستخرج از گیاهان را مورد ارزیابی علمی قرار دهند.

در این تحقیق، پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، بانک‌های اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ مهم جهانی ﻧﻈﯿﺮ Medline ، ISI Web of science ،Google scholar ،Scopous ، Science Direct ، Ebsco و همچنین بانک‌های اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ داخل کشور ﻣﺜﻞ  Irandoc ،SID ، Magiran ،Iranmedex و MEDLIB  را ﺑﺎ واژه‌های ﮐﻠﯿﺪی مناسب مورد کاوش جامع قرار داده و ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮﺗﺒﻂ و منتشرشده ﻃﯽ سال‌های 2016-1980 میلادی را استخراج کرده و تحت مطالعه عمیق قرار داده‌اند.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه، اﺛﺮات ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ ازجمله ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻬﺎر آﻧﺰﯾﻢ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ، ﺿﺪاﻟﺘﻬﺎﺑﯽ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻋﺮوﻗﯽ، اثرات ﺿﺪﺣﺴﺎﺳﯿﺖ، اثرات آنتی‌اکسیدانی و ﺿﺪﺗﻮﻣﻮری در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت مختلف ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪه اﺳﺖ.

بر اساس یافته‌های این مطالعه، مواد مؤثره گیاهی نظیر ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﮐﻤﺘﺮی از ﻋﻮاﻣﻠﯽ مثل آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎیی دارند که اغلب از خود میکروب‌ها نشات می‌گیرند. با این‌ وجود می‌توان از ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ به‌عنوان ﻧﺴلی ﺟﺪﯾﺪ و ﮐﺎرا در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻧﺎم ﺑﺮد.

ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ﭼﻨﺪﯾﻦ مورد «هم‌افزایی» ﺑﯿﻦ خود ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ و درﻣﺎنﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ فعالیت‌های ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ درکنار قابلیت هم‌افزایی ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ، می‌توانند فعالیت‌های منجر به بیماری میکروارگانیسم‌ها را ازجمله ﺳﯿﮕﻨﺎل دریافت‌کننده اﺣﺴﺎس، آنزیم‌ها و ﺳﻤﻮم ﻣﻬﺎر کنند.

این موارد مهم باعث شده که به‌طورکلی ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه و ﻣﻘﺮونﺑﻪﺻﺮﻓﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﯿﻮﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ، به‌منظور استفاده از مزایای داروﯾﯽ آن‌ها به هدفی مهم بدل شود.

به گفته محققان، ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ در اﯾﻨﺠﺎ، بهینه‌سازی اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﮏ داروی ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ قابل‌قبول ﺑﺎﺷﺪ.

پژوهشگران معتقدند استفاده از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ در آﯾﻨﺪه، می‌تواند ﺗﻮﺳﻂ ﺻﻨﺎﯾﻊ داروﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ داروﻫﺎی ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ارزان‌تر و ﺑﺎ ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.

گفتنی است نتایج مطالعه فوق، در مجله «ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.

منبع: ﺻﺎﻟﺤﯽ، ز. و همکاران. 1396. ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﻣﺸﺘﻘﺎت ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ. ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ، 6(2): 21-10.