پارک‌ها و بوستان‌ها مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت و ایجاد تفریح و سرگرمی است. در این مقاله سعی شده پارک‌های معروف تهران، در قالب پارک‌های قدیمی و پارک‌های جدید معرفی شود. پس با ما همراه باشید.

پارک‌های قدیمی تهران

پارک هنرمندان

پارک هنرمندان که به نام‌های باغ هنرمندان یا باغ هنر یا بوستان ایرانشهر نیز خوانده می‌شود، از مکان‌های تاریخی دوران قاجار است که در خیابان طالقانی تهران، خیابان ایرانشهر، نبش خیابان برفروشان قرار دارد. این پارک ۵۹۱۴۰ مترمربع مساحت دارد که شامل خانه هنرمندان ایران و تماشاخانه ایرانشهر نیز است. این پارک که زمانی باغ  دوره ناصری تهران بوده، هم‌اکنون به پارک هنرمندان تبدیل شده است.

خانه هنرمندان که به خاطر تجمع و تبادل نظر آثار بین هنرمندان ساخته شده، فضایی فرهنگی و هنری را به وجود آورده است. این ساختمان که یکی از ساختمان‌های نظامی به جا مانده از جنگ جهانی دوم است،  در جبهه جنوبی پارک قرار گرفته و پس از مرمت و تغییر کاربری تبدیل به خانه هنرمندان شد و در آن کتابخانه و نگارخانه وجود دارد.

از امکانات دیگر این بوستان می‌توان به رستورانی با انواع غذاهای گیاهی، کتاب‌فروشی، مجسمه‌هایی از شیوه‌های گوناگون هنرهای تجسمی (نمادی از طبیعت و عرفان) و آب‌نما اشاره کرد.

پارک ساعی

پارک ساعی در خیابان ولی‌عصر تهران قرار گرفته و دارای پوشش گیاهی بسیار متنوع است. محل این پارک توسط مهندس کریم ساعی در سال ۱۳۲۴ درخت‌کاری شد، در دهه ۴۰ ایده طراحی اصلی پارک صورت گرفت و در سال ۱۳۴۲ با طراحی حسین محجوبی احداث شد.

باغ ژاپنی بخشی از پارک است که شامل پرندگان آبزی است. زمین بازی، زمین اسکیت، زمین تنیس روی میز، فضای سبز، آلاچیق، حیات‌وحش پارک و شهربازی کودکان از امکانات این پارک است.

پارک شهر

پارک شهر یکی از قدیمی‌ترین پارک‌های تهران و نخستین پارک عمومی این شهر واقع در منطقه ۱۲ است که در سال ۱۳۳۹ تاسیس شده است.موزه صلح تهران، آکواریوم پارک شهر تهران، استخر، ورزشگاه، کتابخانه و … در این بوستان قرار دارد.

باغ پرندگان تهران در مرکز پارک شهر تهران به وجود آمده است که ۸ قفس بزرگ و ۲ محوطه باز دارد و گونه‌های متنوع نظیر طوطی‌های برزیلی، کپک، بلدرچین، مرغ عشق، عروس هلندی، انواع کبوترهای غیرمتعارف زینتی، انواع طاووس، انواع واریته‌های قرقاول، انواع بوقلمون، مرغ‌های زینتی هلندی و مرغابی به نمایش گذاشته شده است.

پارک شفق

پارک شفق از دوران محمدرضاشاه پهلوی بر جای مانده که در خیابان جمال‌الدین اسدآبادی تهران (یوسف‌آباد)، کوچه شهید قنبری (نوزدهم) قرار گرفته است. این پارک به سبک پارک‌های فرانسوی است و گذرگاه‌های غیرهم‌سطح با پله‌ها ترکیب شده که از خصوصیات این مکان است.

پارک ملت

پارک ملت تهران که در خیابان ولی‌عصر واقع شده، از پارک‌های بزرگ تهران است که در سال ۱۳۴۵، در زمان پادشاهی محمدرضاشاه احداث شده است. در این پارک مجسمه‌های مشاهیر بزرگ ایران مانند فردوسی، سعدی، شهریار و نیما یوشیج وجود دارد.

باغ‌وحش، رستوران و کافی‌شاپ، سینمای چهار بعدی و زمین بازی کودکان از امکانات پارک است. در ضلع غربی پارک نخستین قطار دیزل معروف به قطار دودی روی ریل‌های خودکار به نمایش گذاشته شده و نخستین قطاری است که در زمان ناصرالدین شاه میان تهران و حرم شاه عبدالعظیم مورد استفاده قرار گرفت.

پارک لاله

پارک لاله در سال ۱۳۴۵ ایجاد شده که قبل از آن به میدان اسب‌دوانی جلالیه مشهور بوده و برای رژه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در این پارک تندیس خیام وجود دارد که در سال ۱۳۵۱ و در ایتالیا (به سفارش انجمن آثار ملی) درست شده است.

پارک چیتگر

پارک جنگلی چیتگر با ۹۵۰ هکتار زمین پر درخت از بزرگ‌ترین پارک‌های جنگلی استان تهران محسوب می‌شود که در حاشیه غربی شهر تهران قرار دارد. به منظور بالا بردن مقدار اکسیژن هوای تهران این پارک ایجاد شده است. دریاچه چیتگر نیز در همسایگی این پارک جنگلی قرار گرفته است.

از امکانات این پارک می‌توان به پیست سوارکاری، اسکیت، پیست دوچرخه‌سواری و نیز مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری اشاره کرد.

پارک شهرآرا

این بوستان از پارک‌های قدیمی با قدمت ۵۰ سال است که در تهران، پاتریس، خیابان ستارخان، خیابان شهرآرا قرار دارد.

پارک رضوان

این بوستان از پارک‌های قدیمی تهران است که قدمت درختان آن به به حدود نیم قرن پیش بازمی‌گردد. پارک رضوان در بزرگراه نواب، انتهای خیابان قصرالدشت، جنب خیابان کمیل واقع شده است.

بوفه، زمین بازی کودکان، شهربازی (دنیای شادی)، کتابخانه، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کتاب‌فروشی شهر کتاب، آب‌نما و سرویس بهداشتی از امکانات رفاهی این پارک است.

آب‌نما، سه زمین کودکان (مرکز، شمال غربی، جنوب غربی)، زمین چمن مصنوعی فوتبال، تیچراسکیت، سالن چند منظوره ورزشی، فدراسیون شطرنج، نگارخانه، بوفه، غرفه، آمفی تئاتر روباز، سرویس بهداشتی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از امکانات این بوستان است.

پارک جنگلی لویزان

پارک لویزان در سال ۱۳۴۶ ساخته شده است که در بخش شمیرانات تهران قرار دارد و بزرگ‌ترین فضای سبز تهران محسوب می‌شود. پارک لویزان درختان بلند و سر به فلک کشیده‌ای دارد. همچنین در بالاترین قسمت پارک جنگلی لویزان چندین هتل، سفره‌خانه، بوفه، کافی‌شاپ، تالار و یکمسجد وجود دارد.

به خاطر هوای بسیار خنک و دلنشین پارک، بیشتر اهالی شرق تهران در بعدازظهرهای تابستان به این پارک رهسپار می‌شوند.

پارک دانشجو

پارک دانشجو در سال ۱۳۴۶ احداث شده که در ناحیه یک منطقه ۱۱ تهران، در خیابان انقلاب اسلامی و در نزدیکی چهارراه ولیعصر واقع شده است. این پارک دارای سالن تئاتر شهر، کتابخانه دانشجو، زمین بازی کودکان، سرویس بهداشتی و بوفه است.

از گیاهان موجود در این بوستان می‌توان به نارون، اقاقیا، چنار، بلوط، کاج، زیتون و مروارید درختی اشاره کرد که به طور منظم طراحی و کاشته شده‌اند.

پارک نیاوران

پارک نیاوران به فرمان محمدرضا پهلوی و با نقشه طراحان انگلیسی و معماری مهندس سردار افخمی در سال ۱۳۴۸ بنا شده است. این بوستان با مساحت ۶۲ هزار مترمربع در شمال شرقی تهران، در منطقه نیاوران قرار دارد. طبقات مختلف و پله‌های متعدد از ویژگی‌های بارز این پارک است. دو درب ورودی شمالی و جنوبی برای این پارک در نظر گرفته شده که هر دو درب رو به به خیابان پاسداران هستند. آب‌نماهای بزرگی با مساحتی در حدود سه هزار و ۳۲۰ متر مربع در این مکان ساخته شده است.

 ۸۰۰۰ مترمربع گل‌کاری و در حدود ۲۰۰۰۰ مترمربع چمن‌کاری به همراه درختان از گونه‌های فراوان در پهنه سبز پارک قرار دارد. یکی از کهنه‌ترین درختان چنار تهران با که ۱۵۰ سال از عمر آن می‌گذرد و ۲۰ متر ارتفاع و ۲٫۸ متر محیط دارد، بر زیبایی این بوستان افزوده است.

ساختمان کانون فرهنگی کودکان، کتابخانه، آمفی تئاتر، زمین اسکیت، زمین بازی کودکان، زمین تمرین اسب‌سواری، سالن ورزشی بانوان و چهار استخر بزرگ از امکانات پارک نیاوران تهران است.

پارک بعثت

پارک بعثت در سال ۱۳۵۲ خورشیدی ایجاد شده و با مساحت حدود ۵۳ هکتار در جنوب تهران قرار دارد. این پارک در کنار ترمینال جنوب قرار گرفته که از این نظر استراحتگاه بسیاری از مسافران تهران است. این بوستان دارای سه ورودی شمالی، جنوبی و شرقی است.

این بوستان نخستین مجموعه تفریحی و ورزشی است که در دوره پهلوی دوم در جنوب تهران بنا شده و در بهبودی شرایط هوای جنوب تهران مهم‌‌ترین اثر را داشته است. به منظور دیدن قسمت‌های مختلف پارک، قطار سراسری از امکانات تفریحی پیشرفته آن است.

پارک جمشیدیه

پارک جمشیدیه در سال ۱۳۵۶ در ناحیه ۴ منطقه یک تهران، انتهای خیابان شهید باهنر (نیاوران) توسط یکی از هموطنان زرتشتی به نام ایران (اراب جمشید) که زمانی یکی از نمایندگان بسیار موثر در مجلس بود، بنا شد که از آغاز احداث، دو بار مرمت شده است. این مکان مرتفع‌ترین پارک تهران با فضای کوهستانی و مسیرهای سنگ‌فرش شده است. همچنین این پارک دارای دریاچه، آبشار مجاور، آب‌نماهای سنگی و چهار در ورودی است.

نگارستان جمشیدیه، آمفی تئاتر، برکه، آلاچیق، قفس پرندگان، مجسمه‌های متعدد با مفاهیم طبیعی، فرهنگی و عرفانی، رستوران، آب‌نما و سرویس بهداشتی از تجهیزات این پارک است.

پارک قیطریه

این پارک در گذشته باغ خواهر تنی ناصرالدین شاه قاجار بوده است. این باغ در سال ۱۳۵۶ توسط شهردار وقت تهران مرحوم دکتر غلامرضا نیک‌پی که خود نوه دختری شاهزاده ظل‌السلطان، فرزند ناصرالدین شاه بود، به پارک تبدیل می‌‌شود.

پارک قیطریه در ناحیه ۷ منطقه یک شهرداری تهران قرار دارد و مهم‌ترین نقش را در تغییر آب و هوای منطقه داشته و از زیستگاه پرندگان نیز به حساب می‌آید.

فرهنگسرای ملل در این پارک قرار گرفته که شامل فعالیت‌های آموزشی و هنری گوناگون است. همچنین نگارخانه، کتابخانه، نمازخانه، برکه، زمین بازی، مخزن ذخیره آب، تیچراسکیت و سرویس بهداشتی از دیگر امکانات بوستان قیطریه است.

پارک طالقانی

پارک طالقانی تهران بر روی تپه‌های عباس‌آباد، در سال ۱۳۵۷ خورشیدی تاسیس شده است. گونه‌های درختی دارای ۷۵ نوع است که وجود این گونه‌ها و همچنین قرارگیری پارک در ارتفاعات، باعث چشم‌انداز زیبای این پارک شده است.

این بوستان دارای آلاچیق‌ها و میز و صندلی‌های متعدد و همچنین مکانی مناسب برای گذراندن تعطیلات و روزهای تابستان است.

پارک المهدی

این پارک در سال ۱۳۶۵ در ضلع جنوب شرقی میدان آزادی تهران با مساحت تقریبی ۶۵۵۰۰ متر مربع بنا شده است. دریاچه بزرگی در این مکان وجود دارد که باعث زیبایی هر چه بیشتر پارک شده است.

این بوستان مکانی مناسب برای ورزش صبحگاهی برای اهالی منطقه است که شامل وسایل ورزشی و بدن‌سازی است. شهربازی، فروشگاه شهر کتاب، مرکز خود اشتغالی، خانه اخبار، زمین بازی کودکان، زمین اسکیت، وسایل پرورش اندام، نمازخانه، اسکله قایق‌رانی، سقاخانه، سرویس‌های بهداشتی و آلاچیق از امکانات این پارک زیبا است.

پارک شطرنج

این پارک با مساحت ۳۵۰۰ مترمربع، در سال ۱۳۷۰ در خیابان شهید سباری، بین دو خیابان پنجم و ششم شرقی افتتاح شده است. محوطه آن به صورت صفحه‌های شطرنج سازمان‌دهی شده و دو سالن قلعه مانند شبیه رخ را دارد.

علاوه بر میزهای مخصوص بازی شطرنج، سالن شطرنج با مساحت ۴۰ مترمربع در این مکان وجود دارد. اجرای مسابقه و برگزاری کلاس‌های آموزش شطرنج از فعالیت‌های مهم پارک شطرنج است.

پارک ایران‌زمین

پارک ایران‌زمین که به باغ راه فدک نیز مشهور است، در منطقه ۲ تهران و در خیابان ایران‌زمین و در نزدیکی میدان صنعت قرار دارد. ۲۷ هکتار از رود دره اوین درکه برای ساخت این بوستان استفاده شده است.

مسیر دوچرخه، سکوها، بوفه و رستوران، ساختمان پلیس و ایستگاه دوچرخه، زمین چمن مصنوعی فوتبال، زمین والیبال و بسکتبال از امکانات این پارک است.

پارک ستارخان

این پارک با مساحت ۷۰۰۰ مترمربع در خیابان ستارخان تهران قرار دارد.

پارک‌های جدید تهران

پارک یافت‌آباد

این بوستان با مساحت حدود ۶۰ هزار متر مربع در سال ۱۳۸۲، در منطقه ۱۸ شهرداری تهران ایجاد شده است. این پارک از لحاظ بزرگی و تجهیزات در کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و سرانه فضای سبز منطقه جنوب غربی پایتخت، نقش مهمی را ایفا می‌کند.

پارک گفتگو

پارک گفتگو با مساحت ۱۴۴۵۸۰ مترمربع در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۲ در غرب تهران تاسیس شد که گونه‌های گیاهی فصلی و دائمی ۷ هکتار از این پارک را در بر گرفته است. در این پارک سعی شده تا روش‌های پارک‌سازی کشورهای مختلف (از جمله انگلستان و ایتالیا) با استفاده از فرهنگ و معماری ملت‌های مختلف به شهروندان شناسانده شود.

هدیه فرانکو شیروکی، هنرمند ایتالیایی، مجسمه حضرت مریم است، که به عنوان نماد صلح و دوستی میان ملت‌های مختلف در بخش میانی باغ ایتالیایی پارک گفتگو نصب شده است.

کتابخانه، کتاب‌فروشی، خانه سلامت، خانه اسباب‌بازی، زمین بازی، دو زمین‌ اسکیت، رستوران، مسجد، هشت عدد آب‌نما و سه سرویس بهداشتی از امکانات پارک است.

پارک آب و آتش

پارک آب و آتش یا بوستان حضرت ابراهیم در تاریخ ۱۳۸۸/۰۴/۱۶ در خیابان آفریقای تهران تاسیس شده است. در انتهای پارک یک کشتی قرار گرفته که روی آن می‌توان انواع و اقسام نوشیدنی‌ها و دم نوش‌ها را امتحان کرد.

چهار برج آتش در این پارک وجود دارد که هجومی از آتش را تا ارتفاع ۶ الی ۸ متر شعله‌ور ساخته و آب جاری از آن خارج می‌شود. این آب تا ارتفاع ده متر، به هوا پرتاب می‌شود. هر شب بعد از نماز مغرب و عشا این مراسم اجرا می‌شود.

پارک نهج‌البلاغه

پارک نهج‌البلاغه در دره فرحزاد، در منطقه ۲ شهرداری تهران قرار دارد و در سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. این پارک در کنار یک رودخانه و در شیب اطراف این رودخانه بنا شده است. وجود رودخانه باعث تقسیم پارک به دو بخش جداگانه شده است، یک پل بزرگ و زیبا  از بالای دره رودخانه می‌گذرد و همچنین چند پل کوچک روی رود درست شده است. به وسیله این پل‌ها دو قسمت رودخانه به هم وصل می‌شود.

عکاس:معین باقری

مسیر ویژه دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی در این پارک ساخته شده که از مهم‌ترین تفریحات این مکان است. مسجد، پارکینگ دارای ۷۵۰ واحد، ۴۰ سرویس بهداشتی، فضاهای جانبی برای استراحت خانواده‌ها و سه مجموعه بازی برای کودکان از دیگر امکانات این بوستان است.

پارک ولایت

این پارک در زمین‌های پادگان قلعه مرغی تهران در انتهای اتوبان نواب، تقاطع اتوبان تندگویان واقع شده که در سال ۱۳۹۰ با ۲۷۰ هکتار مساحت تاسیس شده است و حداقل ۱۵۰ هزار نفر در روز می‌توانند در این پارک حضور یابند.

از امکانات این پارک می‌توان به رینگ سواره پیرامونی، پیست دوچرخه‌سواری، گشتگاه پیاده (باغراه ایرانی)، مسیر تندرستی، زمین‌های بازی کودکان و بزرگسالان، پیست اسکیت و سرویس‌های بهداشتی اشاره کرد.

در شمالی‌ترین قسمت پارک ولایت، شهر بانوان قرار دارد که مجموعه‌ای متعلق به بانوان بوده و ورود آقایان به داخل آن ممنوع است. رینگ اتومبیل‌رانی و موتورسواری، صخره‌نوردی، پیست دوچرخه‌سواری، مسیر پیاده‌روی و تندرستی، زمین‌های بازی برای کودکان و بزرگسالان، شهربازی مسقف، پیست اسکیت و بانجی جامپینگ (تنها مکانی از تهران که امکان انجام این سرگرمی برای خانم‌ها مقدور است) از امکانات این مجموعه است.

پارک نوروز

این پارک در پهنه غربی اراضی عباس‌آباد تهران و در نوروز ۱۳۹۲ افتتاح شده که بزرگ‌ترین بوستان مجموعه را شامل می‌شود. پارک نوروز دارای کارکردهای بین‌المللی و فرهنگی است که در حوزه کشورهای عضو اکو تعریف شده است. بخشی از پارک «اکو» نام دارد که روش‌ها و سنت‌های کشورهای عضو اکو که آیین و سنت نوروز در تمام سال محوریت آن است، معرفی می‌شود.

همچنین ۱۲ سکو به ۱۲ کشور عضو اکو و دو سکو نیز متعلق به کشورهای عراق و بحرین است که عضو اکو نبوده، ولی نوروز را جشن می‌گیرند. هر کشور در یکی از این سکوها، حوزه گردشگری، آداب و رسوم، صنایع‌دستی و موسیقی را معرفی می‌کند.

پارک پردیسان

پارک جنگلی پردیسان از پارک‌های بزرگ تهران است که در سال ۱۳۹۳ با مساحت ۲۷۵ هکتار در شمال غربی تهران، منطقه ۲ شهرداری ایجاد شده است. چندین بزرگراه در اطراف پارک وجود دارد که باعث شده این پارک بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

موزه تنوع زیستی، موزه آب و باغ‌وحش از امکانات این بوستان است. همچنین این بوستان به دو قسمت حیات‌وحش طبیعی و حیات‌وحش در حال اسارت تقسیم شده است. حیات‌وحش طبیعی شامل جانوران بومی (پرندگان و خزندگان) و حیات‌وحش در حال اسارت شامل سه گروه گوشت‌خوران، علف‌خوران و پرندگان است.

عکاس: زارع

پارک بهمن

این پارک از جمله پارک‌های بزرگ جنوب شهر تهران است که بیشر از ۱۵۰ هزار مترمربع مساحت دارد. پارک بهمن در برآوردن سرانه‌های ساکنان پیرامون پارک مهم‌‌ترین نقش را ایفا می‌کند.

از تجهیزات این پارک می‌توان به زمین بازی کودکان، فرهنگ‌سرای بهمن (در مجاورت بوستان)، مجتمع ورزشی بهمن، آب‌نما و سرویس بهداشتی اشاره کرد.