شبيه‌سازي فرآيند انفجار با جوش‌شيرين

 

جوش‌شيرين از جمله موادي است كه به عنوانخمير مايه از آن استفاده مي‌شود و تقريبا در هر خانه‌اي ردپايي از اين ماده شيميايي ـ كه خواص جالب و منحصر به فردي دارد ـ يافت مي‌شود.اين ماده كه با عنوان شيميايي بي‌كربنات سديم ناميده مي‌شود، در آشپزي كاربرد دارد و ماده‌اي شيميايي است كه در پخت بهتر كيك و نان و انواع شيريني نقش بسيار مهمي دارد و مانع خمير شدن آنها هنگام پخت مي‌شود. اين ماده مي‌تواند در تركيب با مايعات مختلف، منجر به واكنش‌هايي شود كه شايد بسيار مورد توجه قرار گيرد. به نظر مي‌رسد، يكي از جالب‌ترين آزمايش‌هايي كه با استفاده از جوش‌شيرين انجام مي‌شود، آزمايشي است كه با شنيدن صدايي مهيب همراه است. هدف از انجام اين آزمايش، بررسي و شناخت واكنشي است كه ميان اسيدها و بازها انجام مي‌شود. براي انجام اين آزمايش به يك كيسه زيپ‌دار، يك بسته جوش‌شيرين، دستمال كاغذي، سركه و مقداري آب گرم نياز داريد.ابتدا دستمال كاغذي را روي سطح ميز قرار دهيد. چهار قاشق چايخوري جوش‌شيرين را روي دستمال كاغذي بريزيد. گوشه‌هاي دستمال كاغذي را تا بزنيد. سپس دستمال كاغذي و جوش‌شيريني را كه روي آن ريخته‌ايد، در گوشه‌اي قرار دهيد تا به همين شكل باقي بماند. يك چهارم فنجان از آب گرم را داخل كيسه زيپ‌دار بريزيد. سپس يك دوم فنجان سركه نيز به آب گرم داخل كيسه اضافه كنيد. زيپ كيسه را به طور كامل ببنديد و با تكان دادن كيسه، آب و سركه را با هم مخلوط كنيد. گوشه كيسه را به اندازه‌اي كه بتوانيد بمبي را كه از جوش‌شيرين ساخته‌ايد در آن قرار دهيد، باز كنيد. دستمال كاغذي محتوي جوش شيرين را از روي ميز برداشته، آن را بسرعت از قسمت باز شده داخل كيسه بيندازيد و بلافاصله زيپ كيسه را ببنديد. كيسه را روي ميز قرار دهيد و از ميز دور شويد. پس از چند ثانيه صداي انفجار مهيبي را مي‌شنويد. بهتر است اين آزمايش را در فضاي باز انجام دهيد و چنانچه بخواهيد داخل خانه اين آزمايش را انجام دهيد، بهترين مكان حمام است. فكر مي‌كنيد وقتي دستمال كاغذي محتواي جوش‌شيرين را داخل كيسه قرار مي‌دهيد چه اتفاقي مي‌افتد؟ به نظر شما چرا كيسه بزرگ‌تر و بزرگ‌تر مي‌شود؟ اگر مقداري مايع ظرفشويي هم به آنچه در داخل كيسه ريخته‌ايد اضافه كنيد چه اتفاقي مي‌افتد؟همان طور كه ممكن است حدس زده باشيد، بلافاصله پس از اين‌كه جوش‌شيرين را به محتويات داخل كيسه زيپ‌دار اضافه مي‌كنيد، در نتيجه افزايش حجم محتويات داخل كيسه، اين كيسه بزرگ‌تر و بزرگ‌تر مي‌شود تا اين‌كه سرانجام تحت تاثير فشار داخلي ايجاد شده منفجر مي‌شود و مي‌تركد. تركيب سركه و جوش‌شيرين واكنش شيميايي ميان يك اسيد و باز است. در نتيجه واكنش ميان سركه كه يك ماده اسيدي است با بي‌كربنات سديم كه نوعي باز است گاز دي‌اكسيدكربن آزاد مي‌شود كه فضاي خالي داخل كيسه را پر مي‌كند و اين واكنش تا جايي ادامه پيدا مي‌كند كه ديگر هيچ فضاي خالي براي دي‌اكسيدكربن آزاد شده در نتيجه اين فرآيند وجود نخواهد داشت و سرانجام افزايش سطح گاز منجر به تركيدن كيسه و خروج گاز مي‌شود.




تاريخ : شنبه 6 آبان 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |